Duurzaamheid is een lastig onderwerp. Meestal willen gesprekspartners nog wel accepteren dat wij mensen activiteiten ondernemen die gevaar opleveren voor de planeet, ecosystemen, toekomstige generaties, planten, dieren. Maar vervolgens hebben ze grote moeite met suggesties dat het menselijk handelen, en nog erger: het denken, moet veranderen.
Want duurzaamheid gaat ook over denken. Het openbare handelen wordt bepaald vanuit het paradigma dat we ‘de wereld kunnen kennen’. En bovendien, nog pregnanter, dat ‘alles wat we weten, alles is wat we kunnen weten, en daarmee alles waar we rekening mee kunnen houden’. Met andere woorden: we kunnen geen rekening houden met wat we niet weten. Vreemd? Nee, deze gedachte is zelfs een belangrijke premisse van het marktdenken: dat de markt reageert op de informatie die voor de markt beschikbaar is. Wat de markt niet weet, daarmee hoeft geen rekening te worden gehouden. Zo worden vraag en aanbod (en daarmee, prijs) bepaald.
In theorie is het prachtig; praktisch gezien is het pure theorie. Degenen die het kunnen weten, de wetenschapsmensen, zijn zich ervan bewust: we weten niet alles, ook niet alles wat voor ons belangrijk is. En toch wordt ons leven beïnvloed door veel zaken die niet meetbaar, of zelfs weetbaar zijn. We zijn verbonden met de wereld om ons heen, óók met dingen die we niet kennen.
Ergens weten we dit wel: we weten dat er van alles is wat we niet weten. Wat er buiten ons weten ligt kunnen op andere manieren toch ervaren, bijvoorbeeld via onze intuïtie, die iets zegt over onze verhouding tot de wereld om ons heen. Maar veel gesprekspartners accepteren geen intuïtie als argument, en zeker de samenleving is alleen op kennis ingesteld. Maar kennis is als een wereldkaart: hij laat alleen zien wat we op de kaart hebben gezet, niet de wereld zelf. Duurzaamheid gaat over het rekening houden met wat niet op de kaart staat.