Novozymes voorziet nieuwe bioraffinaderijen die elke groene grondstof kunnen verwerken tot elk gewenst product, op een duurzame wijze. Deze bioraffinaderijen kunnen onder meer stro, huishoudelijk afval, varkensmest en afval van melkfabrieken verwerken. Ze zullen ethanol, voedingsmiddelen, veevoer, en chemicaliën produceren. Suiker zal het halffabricaat zijn in de meeste processen. Suiker wordt de nieuwe aardolie. Volgens Lars Hansen, Novozymes Directeur Europa.
De huidige petrochemische industrie bestaat uit enorme en sterk gecentraliseerde industriecomplexen. Bioraffinaderijen zullen niet zo groot worden en zullen over heel Europa moeten verrijzen, dicht bij de productie van biomassa. Toch zal in deze bioraffinaderijen zo’n € 100-200 miljoen nodig zijn voor de eerste processtap. Novozymes denkt dat dit vrij grote industriecomplexen zullen zijn (‘wat betekent dat je het niet in je achtertuin kunt neerzetten en dat er 100 à 200 mensen zullen werken’), maar ze zullen verspreid liggen, gevestigd in landbouwgebieden.
Plattelandsontwikkeling
‘De biobased economy zal plattelandsontwikkeling stimuleren,’ zegt Lars Hansen. ‘Wetenschappelijk onderzoek zal grootschaliger zijn, maar de fabrieken voor de verwerking van de grondstof zullen altijd regionaal zijn, omdat je uit kostenoogpunt ruwe biomassa niet verder dan 50 km kunt vervoeren. Om deze over een grotere afstand te vervoeren moet je hem voorbewerken, bijvoorbeeld met torrefactie. En dat is een groot verschil met de petrochemische economie, die zich vooral afspeelt in grote complexen.’
Lignine is een moeilijke fractie in de biomassa. Bioraffinaderijen hebben energie nodig om te draaien, en lignine is daar erg geschikt voor. We zouden lignine verder kunnen splitsen in aromatische componenten, maar de chemie daarvan is moeilijk, en we zouden een andere brandstof nodig hebben om de fabrieken op gang te houden. De hoofdstroom van het onderzoek aan verwerking van biomassa bij Novozymes is gericht op de omzetting van zoveel mogelijk grondstof in suikers. Het merendeel van de daarvoor benodigde technologie is al beschikbaar.
Onderzoek is nog gaande
Rond het verwerken van hemicellulose is nog onderzoek gaande. Sommige bedrijven proberen hemicellulose om te zetten in ethanol. Sommige ontleden de grondstof eenvoudig tot C5-suikers, gebruikt als veevoer. Andere maken er biogas van. Het getuigt allemaal van de schoonheid van het idee van de bioraffinaderij: verschillende grondstoffen te kunnen verwerken tot een heel scala aan eindproducten. Bij Novozymes denken ze dat dit idee op grote schaal werkelijkheid kan worden over zo’n twintig jaar.
‘Er is geen echt verschil in dit concept tussen de markten van energie en van chemicaliën: bioraffinaderijen maken zowel brandstoffen als chemicaliën,’ zegt Lars Hansen. ‘De chemische industrie ziet mogelijkheden op dit gebied, door snelle ontwikkeling van de technologie, en door de vraag naar groene producten. Nu al kunnen biochemicaliën goed concurreren; het probleem is de onzekerheid over de toekomstige aardolieprijs.’
Grote mogelijkheden
‘De prijzen van landbouwproducten zijn ook erg onzeker, maar de biobased economy zal het gebruik van restproducten stimuleren, evenals tweede oogsten. Er is geen prijs voor zulke producten wanneer er geen vraag naar is. Maar boeren zullen ze gaan verbouwen wanneer er een stabiele vraag naar is. Boeren zijn de slimste en meest flexibele producenten in de economie. Maar doordat biomassa niet over grote afstanden vervoerd kan worden, zullen er mogelijk lokale prijzen gaan ontstaan voor groene grondstoffen. De prijs van stro is in Denemarken bijvoorbeeld flink gestegen, door nieuwe technologieën waarmee dit verwerkt kan worden. Toch moeten we daar voorzichtig mee zijn, omdat we teruggeploegd agrarisch afval ook nodig hebben voor de bodemvruchtbaarheid. Maar het rapport van Bloomberg, waarin deze mogelijkheden zijn onderzocht, komt tot de conclusie dat er zelfs bij een voorzichtige schatting een zeer groot potentieel bestaat voor groene grondstoffen uit reststromen van de landbouw, en uit tweede oogsten. Vooral in Oost-Europa zijn er grote mogelijkheden.’
‘Coöperaties van boeren kunnen erg nuttig zijn bij het verwezenlijken van dit potentieel. Het mooie van de biobased economy is dat deze over de hele wereld het platteland een stimulans kan geven. De beste manier om boeren te stimuleren is het kopen van hun producten, en dat is precies wat de biobased economy teweeg zou kunnen brengen.’