Vormt het – straks – overvloedige schaliegas een bedreiging voor de groene chemie? Volgens Jos Keurentjes van AkzoNobel is het nog te vroeg om een uitspraak te kunnen doen. (Dit is het vierde artikel in onze serie over schaliegas. Eerdere artikelen verschenen op 9 september, 17 september en 22 september).
‘Ik denk dat als het om de basischemie gaat, dan wel,’ zegt Jos Keurentjes, sinds kort directeur Technologie en Open Innovatie van AkzoNobel. ‘Aan de andere kant speelt schaliegas op dit moment nog vooral een rol in de Verenigde Staten en daar zal de verdringing ook het grootst zijn. Zeker waar het om etheen gaat. Schaliegas bevat vooral veel ethaan dat gemakkelijk is om te zetten in etheen en dus zal dat bijvoorbeeld voor de productie van polyethyleen wel wat gaan uitmaken. Wanneer weet ik nog niet, maar ik weet wel dat veel routes op basis van renewables (ethanol) in de vertraging zullen worden gezet.’
Nog geen gelopen race
‘Het gaat echter vooral om basisgrondstoffen, als etheen, die zich niet zo gemakkelijk laten vervoeren, dus voorlopig zal het wel meevallen. In de VS zal de impact groter zijn dan in Europa, maar bij hen is de biobased economy, met name biofuels, op basis van grote subsidies veel verder en sneller voortgeschreden dan bij ons. Ik heb nog geen duidelijk uitzicht hoe de situatie zich zal gaan ontwikkelen, maar weet wel dat als deze nieuwe energiebron tien jaar eerder tot ontwikkeling zou zijn gekomen, de hele biobased chemie, inclusief hernieuwbare brandstoffen, het heel moeilijk zou hebben gekregen. Op dit moment is de groene economie in volle ontwikkeling en is het zeker nog geen gelopen race hoe dit er uiteindelijk uit gaat zien. Het is zeker een interessant vraagstuk, maar de uitkomst is nog lang niet duidelijk.
Zelfs niet in de VS, omdat daar al zoveel geld is geinvesteerd – en ook enorm gesubsidieerd – in biobrandstoffen. Heel veel in eerste generatie, maar nu staat de tweede generatie brandstoffen daar op losbarsten. En vergeet niet dat het broeikaseffect, misschien wat wordt verminderd door het verstoken van schaliegas ten opzichte van kolen – direct of als vloeibare brandstof – maar zeker niet wordt opgelost. Schaliegas is niet duurzaam. Tegenwoordig is dat zeker een argument, maar nog niet overal doorslaggevend. Wij, bij AkzoNobel willen graag duurzaam maar het moet kostentechnisch wel kunnen.’
Hoger in de waardepiramide
‘Er is nog een aspect. In de petrochemie is al jaren een verschuiving aan de gang van propeen naar etheen. Daarmee is propeen schaars geworden en dus duurder. Omdat de routes via ethaan-etheen uit schaliegas goedkoper worden, is die schaarste aan propeen minder een probleem en komt er meer druk op de groene chemische routes naar propeenderivaten. Veel hangt ook af van de prijs van ethanol: de huidige brandstofprijs is 600 euro per ton, maar voor de chemie moet die prijs op de helft liggen. Etheen uit schaliegas is nóg goedkoper en dat zal zeker een druk op de tweede generatie brandstoffen gaan betekenen. En op de chemie.’
Maar er zijn meer mogelijkheden voor de chemie. Bijvoorbeeld het splitsen van water in zuurstof en waterstof en met die waterstof, plus (goedkope) CO2, methanol maken. Dat doen ze bijvoorbeeld in IJsland, maar daar hebben ze nagenoeg gratis elektriciteit. Goedkope kooldioxide is trouwens ook niet overal gelijk voorhanden. Keren we nog even terug naar de biobased chemie: ‘Ook met goedkoop schaliegas in de buurt zullen er zeker mogelijkheden over blijven voor de groene chemie, maar dan wel hoger in de waardepiramide.’
Jos Keurentjes geeft toch een soort conclusie: ‘Bel me over twee jaar nog eens, dan weten we veel beter welke kant het op gaat.’