Er zit veel eiwit in aardappelen. Tot wel twee procent. En wat meer zegt, het zit er op een bijzondere manier in, namelijk opgelost in water. Dat eiwit is koud te ontsluiten en snel te verwijderen waardoor het niet coaguleert. Zo doet AVEBE, de Nederlandse producent van aardappelzetmeel het. AVEBE is werelds grootste aardappelzetmeelproducent, maar hier hebben we het over aardappeleiwit. Niet alleen het proces is bijzonder, ook de toepassingen zijn slim. AVEBE scheidt het eiwit direct in twee fracties, die direct worden toegepast, zonder verdere raffinage. Eiwit uit aardappelen, gewonnen uit de reststroom geïsoleerd tot een hoogwaardig product. Marco Giuseppin, R&D director van Solanic, de eiwitdochter van AVEBE, vertelt over het nieuwe gebied.
Koude ontsluiting
‘Vroeger, in de jaren vijftig en zestig, werd het eiwit niet uit de reststromen verwijderd; dat was herkenbaar aan de schuimende sloten in de Veenkoloniën. Tegenwoordig verwijderen we het eiwit door de reststroom van de aardappelen te verhitten waardoor het eiwit uitvlokt en afgescheiden kan worden. Dat eiwit wordt gebruikt voor hoogwaardig veevoer. Hoewel wij veel energie terugwinnen, blijft het hele proces van eiwitwinning een kostbare zaak. Na 2007 gingen we over op koude ontsluiting in een pilotfabriek. Daarbij raspen wij de aardappelen, en kunnen dan binnen tien minuten – via geavanceerde absorptietechnieken – 90% van de eiwitten eruit halen. Dat gaat allemaal via zelf ontwikkelde, aan alle kanten gepatenteerde processen.’
‘Het eiwit in de aardappelen zit opgeslagen in vacuolen, in feite gaatjes om twee afzonderlijke fracties van eiwitten, die ook in de aardappel gescheiden voorkomen in waterige oplossing, en niet met elkaar in contact mogen komen omdat ze dan aan elkaar ‘plakken’. Het totale eiwit absorberen we bij lage temperatuur in een ‘simulated moving bed adsorptie kolommensysteem’ dat gebruik maakt van adsorbentkorrels die met wolfraamcarbide verzwaard zijn. Extra verzwaard omdat anders het hele bed uit de reactor zou stromen. De scheiding tussen beide fracties doen we middels een pH-wisseling: één fractie verkrijgen we onder licht zure conditie en de andere fractie onder neutrale conditie. Het is een proces dat snel moet worden uitgevoerd om de eiwitten zo goed mogelijk uit de aardappelen te krijgen.’
Hele fractie
‘De crux zit in het feit dat wij deze twee fracties niet verder uit elkaar rafelen in afzonderlijke eiwitten en enzymen, maar in hun geheel toepassen in voedingsmiddelen. Het is een typisch holistische benadering om die twee eiwitfracties niet verder uiteen te rafelen, maar in hun geheel te gebruiken. Daardoor bieden ze de meest toegevoegde waarde, tegen zo min mogelijk kosten. Zo gaat de zure fractie bijvoorbeeld in sport- en in frisdranken, waarin ons eiwitmengsel goed oplost. Onze eiwitten worden ook gebruikt in slagroom, waar onze producten bepaalde eigenschappen overnemen, en als structuurverbeteraar in sorbetijs. We leveren bovendien onze eiwitmengsels voor glutenvrije en lactosevrije levensmiddelen.’
‘AVEBE is maar een kleine speler op de markt van hoogwaardige eiwitten geschikt voor menselijke consumptie, vergeleken met de producenten van dierlijke eiwitten, maar we zijn de enige in het topsegment die plantaardige eiwitten maken.’ Aldus Marco Giuseppin.
Interessant? Lees dan ook:
Groene chemie: naar de integratie van landbouw en chemie
Coöperaties van groot belang voor de biobased economy
Complexiteit behouden in de groene chemie