Schaliegas is geen bedreiging, het is een kans. Het zal de hele wereld ten goede komen wanneer de VS hun kolencentrales omschakelen naar gas en daarmee hun CO2-uitstoot sterk reduceren. En Europa moet een passend antwoord geven: door zijn gasprijs los te koppelen van de olieprijs en de eigen koers van de biobased economy met kracht in te zetten.
Eerdere artikelen over schaliegas verschenen op 12 juli, 9 september, 17 september, 16 oktober, 30 november en 13 december 2012, en 23 januari 2013.
De VS wedden niet op één paard. Naast de ontwikkeling van schaliegas blijft de VS grote programma’s voor wind- en zonne-energie en tweede generatie biobrandstoffen uitvoeren. Welke kansen biedt dat voor Europa? Als wij goedkope kolen gaan importeren uit de VS om onze energiecentrales ermee te stoken is dat een adequaat antwoord vanuit de huidige situatie, en schieten we er financieel wat mee op – maar niet wat betreft CO2 uitstoot. Hoe kunnen we er positief op reageren binnen de grenzen van de markt economie? De gasprijs in de EU is nu vrij hoog in vergelijking met de VS, omdat in de EU de gasprijs nog steeds wordt gekoppeld aan de olieprijs. Wij zouden deze koppeling zo snel mogelijk moeten proberen los te laten. Ik denk dat de aanbieders en in het bijzonder Rusland en later het gebied rond de Kaspische zee zouden reageren met een verlaging van hun gasprijs, om een potentiële ontwikkeling van schaliegas binnen Europa te frustreren, en om ook in Europa de concurrentie met kolen aan te gaan Als je veel gas hebt en de pijpleidingen liggen er praktisch, dan is vervangen van kolen een eenvoudige manier om je volume te verhogen en dat gebeurt in dit geval dan met gewoon aardgas!
Europa moet zich toeleggen op specialiteiten
De ontwikkelingen in de Amerikaanse chemie op basis van schaliegas bevestigen een trend die reeds in de zeventiger jaren is ingezet met goedkope feedstock voor de chemie in het Midden-Oosten. Het is verrassend dat deze ontwikkeling en expansie nu in de VS plaats vinden, maar als de Amerikanen geen schaliegas hadden ontwikkeld dan had eenzelfde expansie van de chemie op een andere plek in de wereld plaats gevonden. De vraag naar ethyleen blijft wereldwijd groeien met ongeveer 2 keer de groei van de wereldeconomie, dus met ongeveer 3 à 4 % per jaar. Dat betekent 4 à 5 miljoen ton additionele ethyleencapaciteit per jaar, elk jaar weer. Met de aangekondigde nieuwe ethyleenkrakers in de VS raken vraag en aanbod in de wereld niet echt uit balans.
De Europese chemie zal in ethyleenvolume de komende jaren niet veel groeien. Maar er blijven zich kansen voordoen in specialiteiten, en Europa moet daarvan gebruik maken. Het moet vooral de kansen die zich aandienen in verdere specialisatie in fossiel en vanuit de biobased economy met maximale inzet gaan verwaarden. Met de juiste visie is er voor de chemie in Europa veel te halen waardoor deze een krachtige industrie zal blijven binnen – we lijken het af en toe te vergeten – het grootse handelsblok, Europa. Dat betekent voor Europa dat wij zonder meer koploper moeten zijn en blijven in het produceren van chemieproducten met de laagst mogelijke CO2 footprint, en met de hoogst mogelijke waarde.