Er zijn veel mogelijkheden om de biobased economy te stimuleren. Zelfs zonder subsidies. Zo heeft de overheid in 2011, naast het topsectorenbeleid, de Green Deals in het leven geroepen, een ‘intentieverklaring tussen overheid en samenleving zonder criteria’. Voor iedereen die met duurzame ideeën komt. Dit riekt naar begrip voor innovatiemechanismen en het effenen van paden. Door de overheid? Jazeker.
Wat zijn Green Deals? Het instrument lijkt zinvol, zeker in de tijd waarin de overheid zich terugtrekt en meer aan bedrijfsleven en samenleving overlaat. Met Green Deals is geen geld gemoeid, in ieder geval nauwelijks van de kant van de rijksoverheid. Eventueel wel van lagere overheden, zoals provincies of gemeenten. Die overheid probeert vooral door overleg te begrijpen wat de deelnemers bezielt, en tracht dat dan organisatorisch mogelijk te maken.
Worsteling
Iedereen kwam met ideeën. Er zijn nu ruim 150 Green Deals afgesloten, waarvan meer dan 40% betrekking heeft op biobased ontwikkelingen. De Directie Biobased Economy, binnen het directoraat generaal Bedrijfsleven en Innovatie van EZ, is aanspreekpunt voor 17 heel verschillende plannen. Zo is er een grote samenwerking tussen Agro, Chemie en Papier naar de biomassastromen ontstaan. Voor de Green Chemistry Campus, de biobased broedplaats in Bergen op Zoom, is een Green Deal gesloten. Er is een voor de tuinders, BB Park Westland – om ook deze sector over de biobased streep te trekken – en samen met de Nederlandse Rubber- en Kunststoffenindustrie doet de overheid onderzoek naar groencertificaten voor producten in die bedrijfstak. Een bijzondere Green Deal is die met HaverstaGG, het bedrijf van Jan Cees Vogelaar, dat zich bezighoudt met de cascadering van zwenkgras, via innovatieve droogvergisting, om daar eiwitten, groen gas (vloeibaar BioLNG) en turf (compost) van te maken. Het opboksen van een eenzame ondernemer als Vogelaar tegen allerlei overheden en tegen allerlei regels, zou een case study op zich kunnen zijn. Doorbijters als hij komen er wel, maar zo’n Green Deal helpt hem wel degelijk verder in zijn worsteling met overheden op alle niveaus. Interessant is de groene deal die is afgesloten voor de tentoonstelling ‘Ja Natuurlijk’ in het Haagse Stedelijk Museum met als onderwerp hoe wij omgaan met de natuur.
Green Deals worden nog steeds voorbereid, ook in relatie met andere sectoren, zoals de zorg. Zo is er een biobased Green Deal in de maak voor Pharmafilter, een zuiveringssysteem dat het afval van het ziekenhuis vermaalt, afvoert via het riool naar een speciale installatie en er biogas van maakt. Stel je voor, een beddenpan van afbreekbare biokunststof (in plaats van staal) die gelijk met inhoud en al door kan naar het systeem. In de zuiveringsinstallatie wordt organisch afval zoals bloed, uitwerpselen en waswater omgezet in biogas. Daarnaast zuivert de Pharmafilter het afvalwater van medicijnresten. Zoiets willen andere zorginstellingen ook wel – maar ja, die gemeentelijke regelingen. In iedere gemeente moet weer het wiel worden uitgevonden. Dat kan beter. Kost geen geld, wel veel inzet en overleg.
Ruimte geven
Niet dat alle Green Deals al even goed lopen. Bij de Noordzeeboerderij (wieren en algen) gebeurt nog weinig; en de Green Deals die problemen met wetgeving voor mest hebben – een moeilijk politiek onderwerp – moeten ook nog met resultaten komen. De eerste ronde loopt drie jaar, daarna volgt evaluatie. Het einde van het project is nog niet vastgesteld. Uiteraard stelt de overheid altijd de vraag wat het heeft opgeleverd. Maar nu kun je al zeggen dat de Green Deals inspireren, ruimte geven en vooral op de ‘crossovers’ tot ontwikkeling komen. Ook in de biobased economy.