Over het nationale Energieakkoord wordt wat gemeesmuild: wat is er nu precies afgesproken? Toch zet dit akkoord een stap die niet kan worden ongedaan gemaakt: de milieuorganisaties en het groene bedrijfsleven zijn binnengehaald als volwaardige polderaars. Het gebruik van biomassa wordt beperkt; al kan dat misschien nog wel op meer intelligente manieren.
Het Energieakkoord doet een aantal verstandige keuzen. Bijvoorbeeld door niets te zeggen over kernenergie. Of over schaliegas. Twee onderwerpen met (voor Nederland) een hoog emotioneel maar laag realiteitsgehalte. Dus beter maar niets over zeggen. Ook verstandig is om het gewenste doel van 16% duurzame energie drie jaar te verplaatsen naar 2023, in plaats van dure kunstgrepen toe te passen waarvan niemand beter wordt en zonder structureel effect. En om de oude kolencentrales te sluiten. Om zonne-energie een redelijke kans te geven voor doorgroei. En om het energiebeleid niet alleen te laten leiden door CO2-reductie, of alleen door lage energieprijzen voor de industrie, maar om industrie- en innovatiebeleid nadrukkelijk een rol te geven.
Veel biomassa
In de commentaren werd gesteld dat het gebruik van biomassa in bijstook van kolencentrales zou worden ‘beperkt’, maar dat is heel betrekkelijk: van het huidige niveau van ca. 12 PJ mag (neen: moet) het nog altijd groeien tot 25 PJ. Weliswaar omvat deze 25 PJ alle ‘overige duurzame energie’, dus ook waterkracht, mestvergisting en bodemenergie, en die laatste categorie zou nog wel eens flink kunnen groeien. Maar toch: van ‘beperking’ is nauwelijks sprake. En dan tellen we in die 25 PJ nog niet eens het gebruik van binnenlands top- en takhout in de warmtesector mee (zoals in Stadsverwarming Purmerend), met een potentieel van zeker 10 PJ.
De achtergrond is dat bijstook van biomassa, naast energiebesparing, de enige redelijk betaalbare manier is om op korte termijn veel CO2-uitstoot te voorkomen. Mocht het energieakkoord alsnog klappen, dan kan het kabinet daarom als alternatief op een biomassa-importscenario terecht komen. Goedkoper zelfs dan dit Energieakkoord, maar ook zonder enig industrieel of lange-termijnperspectief voor Nederland. Er is potentieel zó veel houtachtige biomassa op de wereldmarkt (vooral uit Canada), dat in de afgelopen jaren de groei van het Nederlandse gebruik geen enkele merkbare invloed heeft gehad op de wereldmarktprijzen.
Veel wind
Toch hebben de milieuorganisaties niet aangestuurd op maximering van het biomassagebruik. Want deze biomassa zal worden verstookt in kolencentrales, en vergroting van het aandeel biomassa betekent daardoor ook steeds vergroting van de koleninzet. In plaats daarvan hebben ze zwaar gelobbyd voor windenergie, en daarin ligt het zwakke punt van dit akkoord. Als wind op land beter slaagt door de bevolking er beter bij te betrekken, zal het wel gaan. Maar als de bijdrage van windenergie vooral gewonnen moet worden op zee, is te voorzien dat daar onevenredig veel geld naartoe zal gaan. En dat zou het hele akkoord onderuit kunnen halen. Een zware verantwoordelijkheid voor de windsector kortom: betaalbare concepten ontwikkelen voor wind op zee.
Ook bijstook van biomassa wordt nog altijd financieel ondersteund (in de SDE). In een tijd van bezuinigingen is dat kwetsbaar. Dat zou een reden moeten zijn voor het zoeken naar slimmere beleidsinstrumenten. Waarom niet een verplichting, een quotum? Misschien niet zo leuk voor de huidige bedrijven die biomassa bijstoken, maar wel een slimmer instrument, minder kwetsbaar. Of misschien kunnen we een oud idee van stal halen: kolencentrales mogen niet meer CO2 uitstoten per opgewekte kWh dan equivalente gascentrales. Hoe ze dat voor elkaar krijgen, dat mogen ze zelf weten. Dan zetten we er ook nog wat druk achter om te innoveren.
Al met al is het Energieakkoord (of wat daarvan nu bekend is) een doorbraak in de polder; en verder aardig stuk werk, verrassend fris in een moeilijke situatie.