Vorige maand deed de Deense ombudsman uitspraak in een zaak tegen Coca-Cola. Deze kwam er kort gezegd op neer dat de frisdrankenfabrikant zich schuldig had gemaakt aan greenwashing rond de plantbottle: de zaken groener voorgesteld dan zij waren. Het bedrijf heeft nauwelijks gereageerd. De verklaring van de leider van het project komt erop neer dat het vaststellen van milieueffecten eh… moeilijk is. De claims van CO2-reductie, vier jaar geleden neergelegd, blijken voor meer dan de helft tegen te vallen. Andere duurzaamheidseffecten zijn niet onderzocht, of de resultaten zijn niet gepubliceerd.
Coca-Cola is niet zomaar een bedrijf, dat hoeven we niet uit te leggen. De grote publiciteitscampagne rond de plantbottle bij de klimaattop in Kopenhagen (2009), later herhaald bij andere grote gelegenheden zoals de Olympische Spelen in Londen, trok daarom veel aandacht. Maar er is een grote tegenstelling tussen deze PR-inspanningen en het vrijwel ontbreken van onderbouwing van de claims, met name de afwezigheid van een LCA (Life Cycle Assessment). Een tegenstelling die de Deense ombudsman Henrik Øe tot zijn uitspraak heeft gebracht.
Om simplificaties te voorkomen
Pas na de uitspraak heeft Coca-Cola wat opening van zaken gegeven. Scott Vitters, de leider van het plantbottle project, gaf een interview aan Plastics Recycling Update, waarin hij zei dat een LCA niet per se de beste manier is om de milieuprestatie van een product te beoordelen. ‘Een LCA is een zeer krachtig en belangrijk instrument, maar je moet voorzichtig zijn met het gebruik ervan,’ zei hij. ‘Er zijn beperkingen aan een LCA, vooral als je gaat kijken naar de levende natuur. Een LCA geeft niet direct uitsluitsel over biodiversteit, landgebruik en sociale vraagstukken.’ Coca-Cola heeft de resultaten van zijn LCA niet openbaar gemaakt, om simplificaties en een verkeerde voorstelling van zaken te voorkomen, zo zei Vitters erbij. Intussen heeft het bedrijf wel zijn claim dat de plantbottle ‘tot 25%’ CO2-uitstoot bespaart, bij nader onderzoek teruggebracht tot ‘7,5 à 11%’.
Hier hebben wij dus de grootste frisdrankproducent ter wereld, die een grote publieke duurzaamheidscampagne ontketent, en die tegelijkertijd verklaart dat dit publiek de feiten niet hoeft te weten omdat dit tot ‘simplificaties’ zou kunnen leiden. De lancering van de plantbottle is al vier jaar geleden, ruim voldoende om de gegevens op orde te krijgen. Coca-Cola schaadt niet alleen zichzelf, maar alle bedrijven die serieus proberen om duurzaamheid na te streven en die ongetwijfeld een terugslag zullen ondervinden van deze blunder.
Geen goede track record
Het rapport van de Ombudsman bevat negen punten van kritiek op de handelwijze van Coca-Cola. De kritiek omvat misleiding van klanten, niet publiceren van onderzoeksmateriaal, gebruik van onjuiste beweringen in de marketing en negeren van eerdere aansporingen om deze overtredingen te beëindigen. Volgens Kristian Jørgensen, woordvoerder van de Deense milieuclub Verdensskove (Bossen van de Wereld) die in 2009 de klacht indiende, is deze uitspraak een belangrijke zege in de strijd tegen greenwashing. ‘Eerlijk gezegd heeft het bedrijf gezondigd tegen bijna alle beginselen van goede en eerlijke marketing met betrekking tot milieuclaims.’
Op dit gebied had Coca-Cola al niet zo’n goede track record. Wikipedia geeft een goed overzicht van sociale en milieuproblemen rond het bedrijf. Het gaat dan niet om de verpakking, maar om de inhoud van het product. De problemen in India springen eruit. Al tien jaar maken lokale groepen bezwaar tegen grondwateronttrekking door Coca-Cola, en het bedrijf blijkt niet in staat de opgeroepen problemen op te lossen. In een aantal landen zijn klachten over watervervuiling en (soms ernstige) sociale misstanden.
Duurzaamheidsscore
De biobased economy heeft voorvechters nodig. Juist omdat Coca-Cola geen gewoon bedrijf is, heeft zijn initiatief voor de plantbottle veel betekend voor de publieke aanvaarding van bioplastics. Door het ontbreken van documentatie, leidend tot de uitspraak van de Deense ombudsman, wordt dat nu weer in de waagschaal gesteld. Duurzaamheid is essentieel voor de biobased economy, en bedrijven die zich tooien met de biobased kroon veroorzaken schade wanneer ze dat niet blijken te beseffen.
Tegelijkertijd geeft de hele affaire te denken over de duurzaamheidsscore van bioplastics. Dat Coca-Cola zijn LCA niet openbaar heeft gemaakt, betekent dat deze is tegengevallen. Maar zelfs een verbetering van 7% kan al een grote verbetering vormen, als het een massaproduct betreft. Bijna altijd vindt verbetering plaats in kleine stappen. En natuurlijk zijn er meer redenen voor biokunststoffen dan hun milieueffect. De vervanging van fossiele grondstoffen door groene grondstoffen is een wapenfeit op zich. Maar misschien moeten we toch nog eens extra kritisch zijn over de milieuvoordelen van bioplastics.
http://recyclingnetwerk.org/2013/08/30/nieuwe-coca-cola-fles-volledig-afgebrand/
http://politiken.dk/newsinenglish/ECE2034354/ombudsman-criticises-coca-cola/?utm_source=customfollowed&utm_medium=rss&utm_campaign=20130730
http://www.verdensskove.org/en/node/35317
http://resource-recycling.com/node/4068
http://www.reuters.com/article/2009/05/14/idUS236016+14-May-2009+BW20090514
http://ecosalon.com/coca-cola-at-copenhagen-can-a-multinational-work-in-the-environments-best-interest/
http://www.indiaresource.org/campaigns/coke/2013/mehdiganjfact.html
http://en.wikipedia.org/wiki/Criticism_of_Coca-Cola