Voor de duurzame ontwikkeling van de wereld en het voeden van alle nieuwe monden hebben we een enorme hoeveelheid kennis nodig. De OESO heeft berekend dat we drie universiteiten van 30.000 studenten per week moeten bouwen om de verviervoudiging aan hoger opgeleide mensen in de komende twintig jaar, tot 400 miljoen studenten, voor elkaar te krijgen. Dat zal niet lukken via meer van hetzelfde (het bouwen van klassieke stenen universiteiten), maar wel via internet. Het is al begonnen. 2012 was in de VS het jaar van de MOOC: Massive Open Online Courses.
Een tsunami aan nieuwe studenten
‘Er komt volgens bestuurders van Amerikaanse elite-universiteiten als Stanford, MIT en Harvard een tsunami aan ontwikkelingen op ons af,’ zegt Timo Kos, Director of Education and Student Affairs aan de TUDelft, ‘en dat gaat via de MOOC’s.’ Wie in deze wereld de namen van Salman Khan en Sebastian Thrun niet kent, heeft waarschijnlijk ook nog niet over deze leervorm gehoord. De eerste is begonnen met het gratis online aanbieden van tutoring via korte instructieclips, de tweede heeft het begrip groot, wat heet, massaal gemaakt. Salman Khan richtte de Khan Academy op, waar hij een ultrakorte behandeling bood van bepaalde onderwerpen, als een soort samengeperst college via internet. Daarna bouwde Sebastian Thrun, hoogleraar in Stanford, directeur bij Google en medebedenker van de Google Glass bril, het verder uit tot een wereldwijde virtuele academie. Hij zegde zijn baan op en begon ‘Udacity’, wereldwijd nu een van de drie grote MOOC-aanbieders. De andere twee zijn ‘Coursera’ (waarbij je de eerste twee letters schrijft als een oneindigheidsteken) en ‘edX’ (opgericht vanuit Harvard en MIT) dat zich ten doel heeft gesteld om een miljard leerlingen online te onderwijzen Ze zijn alle drie opgericht in 2012 en groeiden dat jaar meteen sneller dan Facebook.
Peer-learning en peer-grading
Natuurlijk werd er al (veel) eerder onderwijs gegeven via internet, maar de MOOC is toch anders. Deze bestaat uit academische cursussen, meestal samengesteld door hoogleraren van elite-universiteiten, die – na geslaagd examen en identiteitscheck – de student een getekend certificaat verschaffen. Ze werken met peer-learning en peer-grading voor het beoordelen van de examens. Een nieuwe mogelijkheid om iemands identiteit vast te stellen werkt bijvoorbeeld via de aanslagen op het toetsenbord die kennelijk even uniek zijn als vingerafdrukken. Met een dergelijk certificaat kun je iets in je carrière. En op deze manier kun je ook grote aantallen studenten zeer gericht onderwijs verschaffen. De eerste ervaringen zijn hoopgevend; de helft afvallers na het eerste contact en ongeveer hetzelfde percentage geslaagde aan het einde van de cursus als op de klassieke, stenen universiteit. De cursussen over een afgebakend onderwerp zijn gratis, maar inmiddels zijn er ook volledige online master opleidingen die uiteraard wel geld kosten, ongeveer een tiende van de opleiding aan een elite-universiteit met hetzelfde programma. Natuurlijk hebben vele organisaties en individuele docenten zich op deze markt gestort, inclusief allerlei beunhazen. ‘Maar het is verbazingwekkend,’ zegt Timo Kos, ‘hoe snel de goede cursussen boven komen drijven en hoe rap de cursisten in de gaten hebben welke opleiding de beste is.’ China deed eerst niet mee omdat Youtube daar geblokkeerd is, maar er is inmiddels een Chinese variant van edX (XuetangX).
Het aanbieden van nu nog nauwelijks bestaand onderwijs
Zijn eigen TUD is dit jaar (2013) begonnen met twee opleidingen; een over Solar Energy (57.000 deelnemers, 4.000 deden examen) en een over Watertreatment (met ongeveer de helft en ook de helft examenkandidaten). Alle cursussen zijn in het Engels, duren 10 weken en vergen minimaal 8 uur per week. De MOOC’s in Nederland – en elders – bieden verschillende mogelijkheden: het aantrekken van meer vrouwelijke techniekstudenten, waar grote behoefte aan is, maar ook – speciaal voor ons vakgebied – het bieden van nu nog nauwelijks bestaand onderwijs op meerdere niveaus in biobased opleidingen.