Het net verschenen rapport ‘Strategie voor een groene samenleving’ van de Wetenschappelijke en Technologische Commissie voor de biobased economy (WTC) legt de focus op biomaterialen. Biomaterialen vormen, zoals de ondertitel zegt, de drijfveer voor de biobased economy. ‘De ontwikkeling van groene materialen past prachtig, bij zowel de huidige stand van de techniek, als bij de vraag vanuit consumenten.’
Een verschuiving naar het regionale niveau
Opvallend veel bedrijven die biomaterialen ontwikkelen hebben in de afgelopen jaren steun gekregen van regionale overheden. Voor een deel is dit een gevolg van de economische crisis: nationale regeringen bezuinigen op hun uitgaven voor R&D, regionale overheden springen in het gat dat zo ontstaat. En deels is dit een gevolg van de uitstekende match die hier kan worden gemaakt. ‘De sector Chemie & Materialen is één van onze belangrijkste welvaartpijlers,’ schrijft de WTC denkend aan Nederland, ‘en daarin wordt zo’n 80% van het volume door materialen ingenomen. Materialen, variërend van eenvoudige kunststof bouwmaterialen tot zeer hoogwaardige coatings en medische producten. Zowel qua prijs als volume is er een breed spectrum aan producten op de markt met bovendien erg veel lokale of regionale afzetmogelijkheden. Internationale positionering is niet onmiddellijk nodig – maar deze is na een succesvolle start vrijwel altijd mogelijk. Kortom, ideale startposities voor ondernemende MKB-ers die in deze sector sterk vertegenwoordigd zijn.’
Met andere woorden: innovatieve midden- en kleinbedrijven in de materialensector kunnen zich in de relatieve rust van regionale markten ontwikkelen en hoeven niet direct te concurreren tegen wereldmarktprijzen. Als ze zich toeleggen op biomaterialen kunnen ze hun grondstoffen uit de regio zelf betrekken. Ze kunnen vaak voortbouwen op kennis en ervaring opgedaan bij traditionele vezels als papier, karton en textiel, en bij kunststofbereiding en -verwerking.
Een nieuw ontwikkelingsmodel
De WTC schetst de mogelijkheid van een nieuw ontwikkelingsmodel, beginnend vanuit de regio: ‘Een sterke ontwikkeling van biomaterialen kan verder de opstap zijn naar de ontwikkeling van hoogwaardige fijnchemicaliën, additieven, cosmetica (en) medicijnen …. Biomaterialen nemen de rol over van trekker, een rol die wij eerst nog zagen in de bio-energie; ze zijn daarmee de logische vervolgstap voor de biobased economy, vooral in Nederland. Op basis van een stevig fundament in biomaterialen kunnen we doorontwikkelen naar nog meer hoogwaardige producten; en een goede regionale afzet vormt in deze markt een goede opstap naar internationale markten. De ontwikkeling van teelten met waardevolle inhoudsstoffen, vooral in de tuinbouw, sluit hier naadloos bij aan. Wij zien kansen voor een nieuwe nationale maakindustrie in de biomaterialen. Hier moet dan ook de kern van stimuleringsbeleid voor kennis en innovatie komen te liggen.’
Voor de verdere toekomst beveelt de WTC een meer holistische benadering van biomassa aan: ‘We komen steeds meer te weten over structuur en werking van velerlei natuurlijke materialen, en we kunnen deze kennis steeds beter gebruiken voor ontwikkeling van nieuwe materialen of verbetering van bestaande…. Op termijn is het doel van het benutten van biomassa, dat wij volledig gebruik kunnen maken van de daarin aanwezige complexiteit. In die complexiteit heeft de natuur de oplossing voor veel materiaalproblemen als het ware al volledig voorhanden.’ Als de industrie van kunststoffen zich eerst gaat toeleggen op biopolymeren, vormt dat een prachtige opstap voor doorgroei naar een industrie die volledig gebruik maakt van oplossingen die al door de natuur zijn ontwikkeld. Aldus de WTC.
Strategie voor een groene samenleving (in pdf)
Persbericht en downloadbare versie in Word