Een van de belangrijkste bronnen van zorg over de wereldvoedselvoorziening is de productie van eiwitten. In een nieuw rapport suggereert Lux Research dat ‘vlees en vis in de komende tientallen jaren steeds minder de markt zullen gaan beheersen,’ en dat ‘een aantal alternatieve eiwitbronnen het tekort zal aanvullen.’ Wel verdubbelt de eiwitconsumptie van 473 Mt in 2014 tot 944 Mt in 2054, maar ‘nieuwe eiwitbronnen’ zullen veel harder groeien, met 9% per jaar, waardoor rond het midden van de eeuw deze nieuwe eiwitten overheersend zullen zijn in het menselijke dieet.
Nieuwe eiwitbronnen
‘De vraag naar eiwitten groeit sneller dan de gebruikelijke vleesvoorziening kan bijhouden,’ schrijft Lux, ‘en daarom zal de voedingsmiddelenindustrie met nieuwe eiwitten komen, niet op basis van vlees.’ Het rapport gaat over ‘alternatieve eiwitten’ en bijvoorbeeld niet over menselijke consumptie van eiwitten uit maïs en tarwe. Het onderscheidt een aantal generaties eiwitbronnen. De ‘eerste generatie’ plantaardige eiwitten (uit soja) zal in de komende tien jaar overheersend blijven. Maar de ‘tweede generatie’ uit bronnen als erwten, rijst, vlas, koolzaad en lupine zal snel gaan groeien en zal in 2024 een marktaandeel hebben van 9%. En het aandeel van deze generatie zal blijven groeien. Rond het midden van de eeuw, zo verwacht Lux, zullen eiwitbronnen anders dan soja een marktaandeel hebben van driekwart. ‘Derde generatie’ plantaardige eiwitten – uit moringa, quinoa, chia en dergelijke – zullen in 2024 al een marktaandeel hebben van 4%, zegt Lux, en daarnaast zullen ook steeds meer algen en insecten geteeld worden als eiwitbron en dan 2% van de markt beslaan – en blijven groeien. Zelfs kweekvlees gaat bijdragen aan de menselijke eiwitconsumptie. Dus tegen het midden van de eeuw zal de wereldmarkt van eiwitten er heel anders uitzien dan nu.
Bevolkings- en welvaartsgroei
Wij vroegen Camilla Stice, hoofdauteur van het rapport, of zij verwacht dat er voldoende eiwitten geproduceerd kunnen worden, aannemende dat de welvaart blijft stijgen. En of dit zou betekenen dat vlees vervangen zou moeten worden door plantaardige eiwitten. Ja, mailde ze ons, in hun model van de wereldvraag naar eiwitten hadden ze ook factoren opgenomen als ‘consumentenvoorkeuren, toegenomen welvaart, zorgen over grenzen aan de wereldvleesproductie, de invloed van vee op het milieu, en wetenschappelijke ontwikkelingen waardoor de vraag naar eiwitten gaat verschuiven. De totale vraag naar eiwitten gaat stijgen, maar wij voorspellen dat de dominante positie van vlees en vis zal verdwijnen, en dat nieuwe eiwitbronnen het tekort zullen aanvullen.’
En heeft Lux ook berekend hoeveel land er nodig zal zijn voor deze opbrengst? Vereist die méér landbouwgrond dan nu? Zal LUC of ILUC gaan optreden? ‘Wij hebben het grondbeslag berekend, nodig voor de voorspelde vraag naar nieuwe eiwitten,’ mailde Camilla ons. ‘Daarvoor zal ongeveer 100 miljoen hectare extra landbouwgrond voor nodig zijn. Maar denk er wel aan dat dit komt door een combinatie van verschuivende voedselstromen voor mensen en dieren, ingebruikname van land voor andere gewassen, en een beperkt beslag op nieuwe landbouwgrond. De netto verandering in landgebruik zal waarschijnlijk klein zijn op de schaal van de wereldlandbouw.’
Nieuwe kansen
Lux vraagt zich verder af wat marktpartijen zouden moeten doen om de kansen te grijpen die voortkomen uit deze veranderingen. De voedingsindustrie zou bestaande producten een nieuwe samenstelling kunnen geven (met nieuwe eiwitten). Zaadbedrijven kunnen zaden ontwikkelen voor deze gewassen. De verwerkende industrie zou zich kunnen toeleggen op nieuwe bewerkingsmethoden voor deze bronnen. En ook de ontwikkelaars van landbouwmachines zouden met nieuwe apparatuur hierop kunnen inspelen. Zoals Lux zegt: ‘Als de vraag betrouwbaarder wordt en de prijzen zich op een hoog niveau stabiliseren, zouden chia- en quinoa-boeren eerder nieuwe technologieën willen invoeren. Zeker voor arbeidsintensieve gewassen als quinoa zullen de technologie-ontwikkelaars zich toeleggen op betere machines, richtlijnen voor precisielandbouw, en andere arbeidsbesparende technieken.’
Dus ook met een groeiende en welvarender wereldbevolking is een toekomst mogelijk met genoeg eiwitbronnen om iedereen ter wereld te voeden. Een wereld waarin het dieet verandert, onder invloed van meer welvaart, consumentenvoorkeuren, en zorgen over de gevolgen van een groeiende vleesproductie.
Bron: Lux Research rapport WhooPea: Plant Sources Are Changing the Protein Landscape