Een overvloedige oogst in biotechnologie

Binnen één maand drie rapporten over gengewassen. En alsof dat nog niet genoeg is, ook nog een trendanalyse voor de hele biotechnologie, een maand eerder. Alle vier gratis te downloaden en het lezen meer dan waard. Ik zet ze kort op een rij.

Een breder debat

Begin mei 2016 uitgekomen, net geen veertig pagina’s, kleurrijk, informatief voor zeer velen, dat is GM plants – Questions and answers, een studie in opdracht van de Royal Society, de nationale academie van wetenschappen van de UK. Het rapport beantwoordt achttien vragen voortgekomen uit vooronderzoek onder de bevolking: welke issues rond biotechnologie worden belangrijk gevonden, welke vragen leven er. Enige basiskennis wordt kort en oppervlakkig aangereikt in de eerste vraag What is genetic modification (GM) of crops and how is it done? en in de derde vraag How does GM differ from conventional plant breeding? De andere vragen worden bondig, feitelijk en in lekentaal beantwoord. Op politieke en sociaaleconomische aspecten wordt niet ingegaan en de nieuwe technologieën zoals CRISPR-Cas9 ontbreken. Het boek straalt gelukkig nergens de ambitie uit de genetische-manipulatiecontroverse te willen gladstrijken; het wil hooguit een breder debat stimuleren over onze toekomstige voedselproductiesystemen. In een uur heb je het gelezen. Dat geldt niet voor het volgende rapport, dat kost wel een dag als het niet meer is.

Zo’n vierhonderd pagina’s dik, 17 mei 2016 vrijgegeven, veel goed onderbouwde informatie, geen verbindende, eensluidende antwoorden, zo zou ik het rapport van het Committee on Genetically Engineered Crops: Past Experience and Future Prospects willen omschrijven. Het betreft een megastudie in opdracht van de Amerikaanse National Academies of Sciences, Engineering & Medicine. De hoop dat dit de loopgraven van de eeuwige genetische-manipulatieoorlog voor eens en voor altijd zou dichten, vervliegt. Voor- en tegenstanders halen eruit wat in hun kraam past. Koren op de molen van de anti’s is bijvoorbeeld: ‘In areas where planting of herbicide-resistant crops led to heavy reliance on glyphosate, some weeds evolved resistance and present a major agronomic problem.’ De man in de straat gaat dit lijvige werk zeker niet lezen. Wie eigenlijk wel? Behalve de commissieleden die het al (deels?) gelezen moeten hebben, een enkeling, vrees ik. Zelf heb ik er een eerste ‘scan’ van gemaakt en ga het zeker veel uitgebreider bestuderen. Het is een compleet en goed leesbaar rapport waar geschiedenis, stand van zaken en toekomst ruim aan bod komen, inclusief de gene-editingtechnologieën. Een aanwinst, maar zeker nog niet één die de kampen zal verbinden, integendeel.

Het meest recente rapport GM crops: global socio-economic and environmental impacts 1996-2014 is op 1 juni 2016 gepubliceerd en geschreven door Graham Brookes en Peter Barfoot, oprichters en directeuren van PG Economics Ltd, UK, een advies en consultancy bureau dat gespecialiseerd is in plantenbiotechnologie, landbouwproductiesystemen, landbouwmarkten en landbouwbeleid. Het rapport laat zien dat juist ontwikkelingslanden profiteren van gengewassen. Het bouwt voort op voorgaande rapporten en alles is geaccepteerd voor publicatie in wetenschappelijke tijdschriften, dit om neutraliteit te garanderen. In het verleden is het bureau namelijk scherp bekritiseerd door de antibiotechnologiebewegingen, omdat ze werk voor Monsanto doen, ook deze studie. Hoe het ook zij, een rijke informatiebron die de andere rapporten completeert.

Trendanalyse biotechnologie

Het laatste rapport dat ik onder ogen kreeg, verscheen feitelijk een maand eerder dan de andere, namelijk in april 2016. Het heet Trendanalyse Biotechnologie 2016 – Regelgeving ontregeld. Een recensie in Bionieuws van18 juni 2016 vestigde mijn aandacht erop. Het rapport is een gezamenlijke publicatie van de Commissie Genetische Modificatie (CoGeM), de Gezondheidsraad en de Wetenschappelijke Raad voor Regeringsbeleid (WRR). Frans Brom, voorzitter van de commissie die het rapport samenstelde, zegt er het volgende over: ‘Het lijkt of er een dijkdoorbraak is geweest van technologische ontwikkelingen. Die versterken elkaar omdat ze op elkaar ingrijpen. Wetenschappers zeggen wel vaker dat iets urgent is, maar dat is nu echt het geval.’ Brom doelt op grootschalig sequensen en CRISPR/Cas die andere technologieën, zoals gentherapie, DNA-diagnostiek, persoonlijke geneeskunde, plantenveredeling en synthetische biologie sterk stimuleren. Gen- en celtechnologie integreren steeds meer in andere onderzoeksvelden en sectoren: het is ‘mainstream’ technologie geworden en staat steeds minder apart. Bionieuws kopt: ‘De Trendanalyse Biotechnologie 2016 luidt de noodklok: verouderde wetgeving en ethiek kunnen niet uit de voeten met deze technologische omwenteling.’

Dit is een uitgebreide versie van Hans Tramper’s column Een rijke oogst die in C2W Life Sciences van 18 juli 2016 verscheen. De auteur is emeritus hoogleraar bioprocestechnologie, Wageningen Universiteit.