‘Green PAC is een open innovatiecentrum voor (groene) kunststoffen, vezels en composieten. We initiëren en faciliteren ‘businessdriven’ kennisontwikkeling,’ zegt de organisatie op zijn website. Green PAC (Green Polymer Application Centre) is een initiatief van de hogescholen Stenden in Emmen en Windesheim in Zwolle.
Centrum van polymeerkennis
‘We richten ons met name op groene kunststoffen, biobased of afbreekbaar, en op de circulaire economie,’ zegt Jan Jager, lector Duurzame Kunststoffen aan Stenden Hogeschool. Het uithangbord van de kennis en kunde van Green PAC is de bioklapbrug gemaakt van biocomposiet in de geheel vernieuwde dierentuin van Emmen, WILDLANDS Adventure Zoo. Een klapbrug, want hij ligt over een droge gracht en hij moet giraffen doorlaten. Het brugdek is gemaakt van biohars versterkt met natuurvezels; lichter dan staal en in eigenschappen vergelijkbaar met een hars versterkt met glasvezel, maar wel met een veel lagere milieubelasting. Momenteel werken ze mee aan een fietsbrug in Leeuwarden, ook van biocomposiet.
Emmen profileert zich als centrum van polymeerkennis, en Stenden hogeschool speelt daarin een belangrijke rol. ‘Businessdriven’ is het sleutelwoord voor nieuwe initiatieven van hogescholen, die zich veel meer dan universiteiten richten op praktische toepassing van hun kennis. ‘We doen toegepast onderzoek samen met het bedrijfsleven,’ zegt Jan Jager, ‘vooral naar garens en vezels, (bio)composieten, biokunststoffen en naar recycling van kunststoffen. Daarover is nog veel kennis in de regio, een erfenis van de oude AKU, later AKZO fabriek op het fabrieksterrein Emmtec. AKZO is vertrokken, maar in plaats daarvan zijn nieuwe grote en kleine bedrijven neergestreken in Emmen, zoals Teijin, DSM, Senbis Polymer Innovations, Cumapol en Sunoil Biodiesel. Het onderzoek is natuurlijk onderdeel van ons onderwijs. Sinds kort biedt Green PAC een duale masteropleiding Polymer Engineering aan. De afgestudeerde specialisten hebben kennis van duurzame kunststoffen en kunnen praktijkgericht onderzoek doen naar het gedrag ervan. Met deze expertise kunnen ze productieprocessen inrichten en innoveren in de kunststoftechnologie.’ Een andere tak van Green PAC, het iLab, biedt startende ondernemers ondersteuning bij het ontwikkelen, produceren en op de markt brengen van innovatieve kunststofproducten. Het iLab biedt deze ondersteuning onder gunstige voorwaarden aan. De iLab formule van Green PAC is een van de effectiefste en meest concrete omgevingen voor startende ondernemers, aldus Jan Jager.
Recycling bij Green PAC
Ontwikkelen en testen van materialen voor 3D printen is een ander project. Plastic bitjes voor sporters, een praktisch en nuttig product, bijvoorbeeld bij hockey. Green PAC test deze momenteel uit bij een paar hockeyclubs in Nederland. Eerst wordt een 3D scan gemaakt van het gebit van de sporter, de gegevens worden ingevoerd in een bestand; en van hieruit wordt het bit 3D geprint uit een elastisch materiaal. Een andere onderzoekslijn betreft de chemische recycling van polyester (PET): door eerst PET af te breken tot zijn monomeren glycol en tereftaalzuur, en deze vervolgens weer aan elkaar te zetten tot PET. Het grote voordeel van deze werkwijze is dat de monomeren veel gemakkelijker kunnen worden gezuiverd dan het oorspronkelijke plastic. Daardoor hoeft het uitgangsmateriaal niet heel erg zuiver te zijn (het grote struikelblok bij recycling van plastics). Bovendien kunnen de gezuiverde grondstoffen gewoon worden verwerkt op bestaande machines. Recycling staat in de aandacht doordat de Nederlandse overheid kort geleden als doel heeft geformuleerd dat het land in 2050 een geheel circulaire economie moet hebben.
Green PAC krijgt veel steun van de regionale overheden, zoals provincies Drenthe en Overijssel. Emmen ligt vlak bij Duitsland, zodat samenwerking over de grens heen ook voor de hand ligt. Daarvoor zijn ook speciale fondsen in het leven geroepen, waar Green PAC mede van profiteert. De samenwerking strekt zich uit tot Bremen, Lingen en Osnabrück. De provincie Drenthe is actief betrokken en wil ook launching customer zijn voor groene kunststoffen – belangrijk, nu het nationale beleid in de biobased economy wat stilvalt. En wat zijn de plannen voor de toekomst, vroeg ik aan Jan Jager. Groeien, groeien, was zijn antwoord. Er is nog een wereld te winnen voor de circulaire economie, en voor groene en biologisch afbreekbare kunststoffen.