Een aantal Amerikaanse bedrijven biedt op internet Doe-Het-Zelf technologie aan om proeven uit te voeren met synthetische biologie. Met deze biokits kan men thuis genetische veranderingen aangebrengen in levende organismen zoals E. Coli-bacteriën of gist. Voorbeelden zijn te vinden via DIY en Education. Twee van de bedrijven achter zulke biokits zijn Amino Labs en Biorealize, die zich samen ‘Accessible Bio’-companies noemen.
Biokits zijn op de markt
De bedoeling van de onderzoekers die dergelijke biokits ontwerpen is om synthetische biologie voor iedereen toegankelijk te maken, en om onderwijs in biotech te ondersteunen. Orkan Telhan, co-founder van Biorealize, zegt: ‘…iedereen die is geïnteresseerd in de wereld van levende organismen zou in staat moeten zijn om hiermee bezig te zijn, of dat nu is middels DHZ-biologie, Biohacking of biowetenschappelijke promovendi.’
Ik ben het helemaal met hem eens. De moderne geschiedenis toont het belang van volledig transparante wetenschapsbeoefening, zodat de maatschappij de kans krijgt om zich op nieuwe technologieën voor te bereiden. Door het plaatsen van het werk van onderzoekers in het publieke domein kan het worden beoordeeld door zowel andere onderzoekers als door leken. Zonder twijfel geldt dit ook voor synthetische biologie.
Volgens Johan Cruijff: je gaat het pas zien als je het door hebt
‘Ik geloof in het populariseren van wetenschap,’ zegt Daniela Quaglia, in een interview gepubliceerd bij Synbiobeta Digest, op 15 februari 2017. Daniela werkt nauw samen met de SynBioBeta-gemeenschap, en is ervaren in het toelichten van wetenschappelijke ontwikkelingen. Ze constateert: ‘Als ik praat met mensen die geen onderzoeker zijn, dan merk ik dat ze niet welwillend luisteren. Op een bepaalde manier schrikt het ze af, omdat ze het niet begrijpen. Dus is het essentieel dat er mensen zijn die complexe concepten kunnen vereenvoudigen voor andere mensen die niet getraind zijn om deze te begrijpen.’
Door de biokits te gebruiken wordt duidelijk hoe de procedure om genen aan te passen in z’n werk gaat. Het is veilig: je werkt met een onschuldig, vooraf geprogrammeerd DNA-molecuul dat een plasmide wordt genoemd, en met een defecte, niet-pathogene, bacterie stam (Escherichia Coli HME63). Je misleidt levende bacteriën of gistcellen om het DNA-molecuul te gebruiken om iets te produceren: een geur, een kleur of pigment, of een fluorescerend eiwit. Het is alsof je een cookie installeert op een werkende computer om een vooraf vastgesteld resultaat te verkrijgen; met dit verschil dat je je eigen DNA-molecuul niet kunt programmeren, laat staan dat je het kunt bouwen. Met alledaagse schoonmaakmiddelen, zeep en bleekloog, worden gebruikte organismen afgevoerd.
Maar is een strafbaar feit nodig om het door te krijgen?
Omdat biokits in Noord-Amerika als niet-schadelijk voor mensen worden beschouwd, wordt hun gebruik niet door wetgeving ingeperkt. Echter, op 25 januari 2017 publiceerde de Duitse overheid een verklaring waarin de huidige wetgeving voor het gebruik van zulke “DIY genetic engineering kits” wordt geschetst. Deze verklaring waarschuwt ervoor, dat het gebruik van de aangeboden gentechnologie strafbaar kan zijn, omdat in Duitsland Genetisch geModificeerde Organismen (GMOs) alleen mogen worden geproduceerd in geaccrediteerde en beveiligde laboratoria, onder toezicht van deskundige projectmanagers. Het gebruik van een gentech-kit buiten zo’n laboratorium kan resulteren in een boete tot € 50.000. En wanneer het werken met zulke biokits leidt tot het vrijkomen van GMOs kan dat zelfs een maximum gevangenisstraf van drie jaar opleveren.
De Duitse verklaring noemt juridische onzekerheden rond het thuisgebruik van DHZ-biokits, en is een goed getimede herinnering aan het niveau van inperking en beveiliging in Europese landen bij genetische engineering. In een aantal landen in Europa zijn geaccrediteerde DHZ-laboratoria, vergelijkbaar met, in Nederland bijvoorbeeld, de Waag Society in Amsterdam. Niettemin is Making-with-Biology buiten universiteiten en ondernemingen nu opwindend en haalbaar, waardoor het voor overheden belangrijk wordt om duidelijk de huidige wet- en regelgeving uiteen te zetten. Wie kan genetische experimenten uitvoeren, en waar?
Dialoog vereist
De Accessible Bio companies dringen er daarom bij alle actoren en belanghebbenden op aan een dialoog te starten, om samen de ongerustheid rond regelgeving te benoemen; zonder direct regels op basis van angst en ongecontroleerde denkbeelden te overwegen en/of af te dwingen. Ik denk dat dit een raadzaam advies is. De bio-economie overstijgt het romantische idee van de teelt en het gebruik van hernieuwbare grondstoffen. Synthetische biologie en biologisch ontwerpen zullen essentieel zijn voor een bio-economie. Wanneer we de ontwikkelingen op deze gebieden beter begrijpen, zullen maatschappij en overheid beter de waarschijnlijke invloed van deze technologieën kunnen voorspellen.
Ook gepubliceerd op Wijnands persoonlijke blog.