Cyrene is een groen oplosmiddel bedoeld om giftige oplosmiddelen te vervangen in de fijnchemie en de farmaceutische industrie. Het wordt gemaakt door Circa, een Australisch bedrijf dat samenwerkt met het Green Chemistry Centre of Excellence (GCCE) aan de Universiteit van York (VK), en met papierfabriek Norske Skog om industriële productie in Europa op gang te brengen.
Cyrene, een duurzaam oplosmiddel
Cyrene® is een ‘chiraal dipolair aprotisch oplosmiddel’. Het is ‘aprotisch’, het kan geen protonen vrijmaken zoals water en alcohol. Het is ‘dipolair’, het is asymmetrisch en positief en negatief geladen aan verschillende kanten van het molecuul. En het is ‘chiraal’, wat wil zeggen dat deze asymmetrie ook verantwoordelijk is voor optische activiteit van de stof. Voor sommige reacties zijn deze eigenschappen zeer gewenst, vooral in de fijnchemie en de farmaceutische industrie. Cyrene is daarmee een groen alternatief voor oplosmiddelen als NMP, DCM en DMF, waarvan het gebruik over de hele wereld wordt beperkt door regels omdat zij giftig zijn. Cyrene wordt gemaakt uit levuloglucosenon, een uitgangsstof voor vele chemische reacties, ook geproduceerd door Circa. Het bedrijf maakt al zijn duurzame chemicaliën uit cellulose.
Circa en zijn partners hebben aanzienlijke subsidies gekregen voor de verdere ontwikkeling van hun producten. In juni werd aangekondigd dat de Universiteit van York en 10 partners, waaronder Circa, zijn begonnen met een Europees project ter waarde van € 4,3 miljoen gericht op het vervangen van traditionele oplosmiddelen gemaakt uit aardolie. Dit project, ReSolve geheten, zoekt naar alternatieven voor zeer problematische stoffen in de Europese REACH regels. Het project moet de productie ontwikkelen van nieuwe stoffen ter vervanging van tolueen en NMP, en hun giftigheid en productiemethoden evalueren.
Winnen op prestaties
En in juli werd aangekondigd dat Circa Sustainable Chemicals UK een bijdrage kreeg van Innovate UK voor de ontwikkeling van nieuwe toepassingen voor groene oplosmiddelen. Circa zal zich concentreren op twee gebieden: polymeerdispersies en het verwijderen van verf of graffiti. Nadat de bijdrage was toegekend, zei Jeff Eaves, algemeen directeur van Circa Sustainable Chemicals UK: ‘wij zijn blij dat groene stoffen een algemeen toegankelijke competitie hebben gewonnen, want dat betekent dat de bio-economie voldoende potentie heeft; het helpt ook om het aandeel van biomaterialen te vergroten in markten waar fossiele materialen tot nu toe hebben gedomineerd.’
Maar toch, dit is nog maar het begin. Voorlopig zijn deze markten klein. De consument zal er niet veel van merken, want het is sowieso de bedoeling dat oplosmiddelen totaal verwijderd worden voordat het product op de markt wordt gebracht. Maar dit toont wel aan dat groene chemicaliën eigen markten gaan ontwikkelen, gebaseerd op hun prestaties en niet in de eerste plaats op hun groene afkomst – een bemoedigende ontwikkeling.
Interessant? Lees dan ook:
Chitosan, een slapende reus die gewekt gaat worden
Biobased materialen en chemicaliën: prestaties openen de markt
Biologisch afbreekbare plastics gaan het maken, volgens nieuwe studie