Op de Eurobike tentoonstelling in Friedrichshafen, afgelopen augustus, showde Vredestein een prototype van zijn Fortezza Flower Power. Deze innovatieve band is gemaakt van rubber uit paardenbloemen. Het prototype is het resultaat van een gezamenlijk EU-project genaamd DRIVE4EU, waaraan KeyGene, Vredestein en Wageningen University & Research (WUR) deelnemen.
Rubber uit paardenbloemen als oplossing voor een wereldwijd probleem
De pogingen om natuurrubber te maken uit andere bronnen dan de tropische Hevea Braziliensis hebben een aantal redenen. Natuurlijk willen landen met een gematigd klimaat niet uitsluitend afhankelijk zijn van de productie van de grondstof latex in tropische gebieden. Maar er bestaat ook zorg over de houdbaarheid van de productie uit Hevea. Deze boom is vatbaar voor vele ziekten en kwetsbaar voor ongedierte, en boeren nemen vaak hun toevlucht tot het giftige arsenicum om insecten, bacteriën en schimmels te bestrijden. Er is gegronde reden voor de angst dat ineens veel bomen kunnen worden aangetast door meeldauw, vooral in Azië, waar het zwaartepunt van de productie ligt. Dit heeft geleid tot een gecoördineerde internationale zoektocht naar nieuwe latexbronnen, die bij voorkeur groeien in een gematigd klimaat. Er zijn honderden plantensoorten die in meer of andere mate latex produceren. Uiteindelijk is de Russische paardenbloem (Taraxacum koksaghyz) uitgekozen. Maar de opbrengst moet nog vele malen worden verhoogd, en dat is de taak van WUR en KeyGene.
Natuurrubber heeft altijd de concurrentie van synthetische rubbers aangekund, de industrie is er nooit in geslaagd om rubber van dezelfde kwaliteit te maken als de natuur. Daarom worden kwaliteitsproducten als chirurgische handschoenen nog altijd gemaakt van natuurrubber. Autobanden bevatten altijd een zeker percentage natuurrubber. Dus als een bedrijf succesvol rubber uit paardenbloemen kan ontwikkelen, lijkt de markt verzekerd. Tot nu toe heeft het onderzoek zich vooral gericht op twee onderwerpen. Het eerste doel is, de latexproductie te verhogen en grotere planten te kweken, bijvoorbeeld door kruising met de gewone paardenbloem, die groter is maar een mindere kwaliteit latex maakt. Natuurlijk speelt genetische modificatie hier een belangrijke rol. Het tweede doel is, te voorkomen dat de Russische paardenbloem in het eerste jaar al bloeit, aangezien dit ten koste gaat van groei en latexproductie. Ook hier moeten vooral de genen worden opgespoord en onderdrukt die dit proces bepalen. Als nevendoel kan de productie van inuline dienen. Inuline is een onverteerbare koolhydraat, een polymeer van fructose, die door veel planten wordt gebruikt als energieopslag. De meest gebruikte bron is cichorei. De industriële betekenis van de stof is dat wij er gemakkelijk fructose uit kunnen maken; en fructose is een uitstekende grondstof voor het maken van FDCA, een van de twee componenten van PEF, de plastic met goede vooruitzichten voor het vervangen van het welbekende PET. Wortels van de Russische paardenbloem kunnen tot 40% inuline bevatten.
De band van rubber uit paardenbloemen
Zoals gezegd zijn KeyGene, WUR en Vredestein erin geslaagd, een prototype te maken van een band van rubber uit paardenbloemen. Gemaakt met rubber van planten geteeld en geoogst in Nederland. De band is het resultaat van vele eerdere pogingen. ‘Elke verbetering in het proces van rubberwinning,’ zo zeggen zij, ‘heeft geleid tot een directe verbetering van de rubberkwaliteit. Het resultaat, de speciale stof die nu wordt gebruikt als proef in het Fortezza Flower Power prototype, geeft een betere grip dan bestaande stoffen. Dit hangt direct samen met het hogere percentage natuurlijke latex in deze variant van natuurrubber. We onderzoeken momenteel of deze band in de toekomst op grote schaal kan worden geproduceerd.’
Het duurt misschien nog wel even voordat banden van rubber uit paardenbloemen op de markt komen. Succes op dit gebied is het hoofddoel van het Europese DRIVE4EU onderzoeksproject, gecoördineerd door Wageningen University & Research.
Interessant? Lees dan ook:
Kansen voor groen butadieen
Recycling van autobanden door devulkanisatie
Groene basischemicaliën, een update