Onderzoekers van de Universiteit van Bath (VK) en het bedrijf ModCell hebben stro ontwikkeld als een milieuvriendelijk en levensvatbaar modern bouwmateriaal. Zoals ze zelf zeggen, ‘ons onderzoek heeft geleid tot betaalbare en milieuvriendelijke huizen. De eerste super-geïsoleerde, klimaatvriendelijke huizen van stro komen nu op de markt.’
Stro, wetenschappelijk bewezen
Er zijn al veel nieuwe bouwtechnieken voorgesteld als de ultieme oplossing voor duurzaam bouwen, maar van stro is de levensvatbaarheid nu wetenschappelijk aangetoond; bovendien zijn huizen gebouwd met deze technieken nu op de markt te koop. Wetenschappelijk onderzoek heeft bewezen dat deze technieken constructief duurzaam zijn, werkelijk goed voor het milieu, en van voldoende kwaliteit om verzekerd te kunnen worden. Ze zijn geslaagd voor de belangrijkste industriële tests, ze hebben met name het certificaat gekregen van BM TRADA’s Q-Mark, dat aangeeft dat het gebouw energiezuinig is, voldoende brandveilig, constructief duurzaam, en bestand tegen extreme weersomstandigheden. Wat betreft brandveiligheid: ModCell schrijft op zijn website dat zijn balen ‘dicht opeengepakt zijn en afgesloten met pleister. Vuur brandt alleen als er zuurstof wordt toegevoerd, anders brandt het materiaal niet. De panelen bevatten bijna geen lucht, waardoor de brandbaarheid zeer laag is. Het ModCell® Traditional paneel heeft een brandveiligheidscertificaat van 2 uur en 15 minuten, meer dan tweemaal de vereiste duur volgens de bestaande bouwvoorschriften.’ Toekenning van het Q-Mark certificaat betekent dat ontwikkelaars en huizenbezitters nu verzekeringen en hypotheken kunnen krijgen voor huizen en gebouwen van stro. Deze techniek heeft bovendien de prestigieuze Passivhaus toekenning gekregen, waarmee de energiezuinigheid wordt aangegeven van een bouwontwerp, evenals de kwaliteit van de isolatie en de luchtkwaliteit.
Commercieel succesvol
Dan de commerciële kant. ModCell heeft een bouwtechniek ontwikkeld waarin stro wordt toegepast. Zij vullen geprefabriceerde houten frames met balen van stro of hennep, en bekleden deze met ademende panelen op basis van kalk, of een geventileerde houten of bakstenen wand. Een techniek met een zeer lage CO2 uitstoot. Gebouwen van stro kunnen zelfs koolstofnegatief zijn omdat stro CO2 opneemt bij de groei. In Shirehampton, Bristol, zijn zeven huizen, gebouwd met deze techniek, net te koop gezet. De huizen worden opgeleverd met 2,2 kW zonnepanelen op het dak, een warmtepomp die warmte onttrekt aan de buitenlucht, een warmtewisselaar en opvangtanks voor regenwater. De energierekening van deze huizen zal naar verwachting 90% lager zijn dan normaal.
Tien jaar wetenschappelijk onderzoek achter stro
Aan de Universiteit van Bath begon het avontuur van onderzoek naar bouwen met stro door de Afdeling Architectuur & Civiele Techniek meer dan tien jaar geleden: toen begonnen onderzoekers te kijken naar de constructieve eigenschappen van het materiaal. In 2005 begon de onderzoeksgroep, geleid door Pete Walker, samen te werken met het bedrijf ModCell bij de ontwikkeling van geprefabriceerde panelen van stro. Het onderzoek werd mede gefinancierd door de Britse regering en de EU; het doel was, de structurele eigenschappen en de constructieve duurzaamheid van stro vast te stellen, en te bezien of deze techniek grootschalig zou kunnen worden toegepast. Om de constructieve duurzaamheid, het energiegebruik en het vochtgehalte in de praktijk te testen bouwde het team een prototype – ‘BaleHaus’, met een duidelijke verwijzing naar BauHaus – op de universiteitscampus. Zij keken of de constructie bestand was tegen de weersomstandigheden op een door de weergoden geteisterde plek aan de kust van Cornwall, en in het lab. De ModCell panelen zijn blootgesteld aan winden van orkaankracht en hete vlammen, en ondergedompeld in water om overstromingen na te bootsen. In 2014 leidde dit onderzoek uiteindelijk tot het zo gewenste keuringscertificaat, wat bewijst aan de sector dat stro constructief duurzaam is, werkelijk milieuvriendelijk, en verzekerbaar.
Invloed op de lokale gemeenschap
‘Het belang van bouw met strobalen,’ zo schrijft de Afdeling, ‘strekt zich uit tot buiten de woningbouw; deze techniek heeft al een positief effect op lokale gemeenschappen. In 2012 opende Hayes School in Bath een nieuw gebouw voor natuurwetenschap, The Nucleus. De ModCell technologie dient hier tot bouwmateriaal én tot studie-onderwerp – studenten kunnen hier uit de eerste hand de eigenschappen van stro als materiaal bestuderen. In The Nucleus zijn panelen van stro ook verwerkt in het dak. Alle materialen gebruikt in panelen van ModCell – stro, kalk en timmerhout – kunnen lokaal worden geproduceerd. De koolstoffootprint wordt verder zo klein mogelijk gehouden doordat er maar weinig vervoer nodig is – alle panelen worden in elkaar gezet in mobiele fabriekjes binnen 25 km van de bouwplaats.’
Kortom, stro is in vele opzichten een duurzaam bouwmateriaal. En omdat het bijna wereldwijd beschikbaar is, zou de toepassing ervan een grote vlucht kunnen nemen. Misschien iets voor gebieden die gevoelig zijn voor aardbevingen?
Interessant? Lees dan ook:
Duurzaam bouwen is horizontaal organiseren
Toren brengt duurzaam hout tot nieuwe hoogte
Koolzaad als frontrunner voor agrarische vernieuwing
Mycelium, het groenst mogelijke materiaal