Door zijn milieukenmerken is hennep een van de isolatiematerialen met de laagste koolstoffootprint. Als gevolg van een recente wereldwijde opwaardering van groene bouwmaterialen met lage footprint is er de laatste tijd veel belangstelling voor hennep. Maar al eeuwen geleden werd dit materiaal gebruikt.
Historie van hennep
In China werd hennep al in 200 voor Christus, gemengd met kalk en Chinese houtolie, gebruikt voor de romp van jonken, klassieke Chinese zeilschepen. Zulke schepen, die al eeuwenlang bestaan, zijn nog veel in gebruik. De vochtdoorlatendheid van het hennepmateriaal dat het vochtgehalte reguleert, net als hout, maakt het zeer geschikt voor de scheepsbouw.
In Frankrijk is hennep ook al eeuwen geleden gebruikt in de bouw. Hennepmortel werd ontdekt in Merovingische bruggen, waar dit gewas werd gebruikt voor het versterken van bruggenhoofden. De eerste toepassing van hennepcement (composiet van hennep en kalk) was in 1989, toen dit materiaal werd gebruikt als omkasting rond een houten constructie. Tegenwoordig is Frankrijk de grootste producent van industriehennep, en ook van hennepzaad (59% van de wereldproductie). Het gewas heeft weinig onderhoud nodig en kan al in een paar maanden worden geoogst. Hert Franse bedrijf Cavac Biomatériaux teelt hennep en vlas. De velden liggen dicht bij de fabriek, wat de footprint van het bedrijf vermindert. Bij de industriële verwerking worden hennep en vlas ontvezeld en ontpluisd, waarna ze worden verpakt en vervoerd naar de bouwplaats. ‘Wij bezitten een complete hennepketen van akker tot bouwplaats,’ zegt Valentin Colson van de R&D-afdeling van Cavac, ook een deelnemer aan het Europese project ISOBIO dat zich richt op milieuvriendelijke bouwmaterialen.
Buitengewoon sterk, ook op de lange duur
Cavac maakt flexibele en stijve biobased isolatiepanelen voor de bouw. ‘Een belangrijk punt is dat het paneel vochtdoorlaatbaar is. Het is waterafstotend, wat betekent dat water er niet doorheen kan,’ zegt Colson. Het is buitengewoon sterk, ook op de lange duur, en het kan ook worden geseald om het gebouw vrijwel luchtdicht te maken. En ook al is hennep die in de bouw wordt gebruikt vuurbestendig, toch zoekt het bedrijf naar betere milieuvriendelijke alternatieven. ‘We werken aan de vuurbestendigheid van het nieuwe paneel en proberen een milieuvriendelijke manier te vinden om het vuurvast te maken,’ zegt Colson.
In het VK was de verbouw van hennep illegaal tussen 1929 en 1993, omdat de plant behoort tot de cannabisfamilie. Ook andere landen als Australië, Nieuw Zeeland, Canada en de VS hebben bijna 70 jaar lang de teelt van hennep verboden vanwege zijn relatie met marihuana. Maar in de hennepsoort gebruikt voor het maken van hennepcement is het percentage van de belangrijkste geestverruimende stof in marihuana, THC (tetrahydrocannabinol), niet meer dan 0,3%. Nu zijn alle beperkingen opgeheven. In de VS werd hennepcement, geïmporteerd uit Europa, voor het eerst gebruikt in 2000, voor de buitenkant van een huis gebouwd voor de Sioux geestelijk leider Ernest Afraid of the Bear op het Pine Ridge Reservaat in een poging om de Sioux te helpen bij de opbouw van een zelfvoorzienend en onafhankelijk bestaan met respect voor Moeder Aarde.
Huizen van hennep
Maar de bouw van een hennephuis met vergunning moest nog wachten tot 2010. In dat jaar bouwden de voormalige burgemeester van Asheville, Russ Martin en zijn vrouw Karon Korp het eerste hennephuis met vergunning in Asheville, North Carolina. Zij zochten naar ideeën voor een duurzaam, energiezuinig huis, en werden daarbij geadviseerd door ecologisch ontwerper Anthony Brenner, die hen op het idee bracht om te bouwen met hennep. Na het succes van het Martin-Korp huis werd Brenner ingeschakeld bij de bouw van veel andere hennephuizen. Panelen van hennepcement worden gebruikt als isolatiepanelen voor muren, dak en vloer; hun isolerende eigenschappen (voor energie en geluid) zijn zeer goed. ‘Doordat hennep is gemengd met gebluste kalk,’ zegt Brenner, ‘hoeft niemand bang te zijn voor problemen als biologische afbraak, ongedierte, vocht of kwaliteitsverlies van de constructie.’ Verder, zo zegt hij, heeft het materiaal geweldige eigenschappen: ‘koolstofnegatief, niet-giftig, vlamvertragend, bestand tegen schimmel.’ Het verschaft natuurlijke isolatie, en zorgt voor gezondheid en veiligheid in huis. Bij afbraak kan het hennepcement worden gerecycled en opnieuw gebruikt in een ander gebouw.
In de VS ‘zijn veel staten hun wetgeving aan het aanpassen om de teelt van hennep toe te staan. Kosten vormden het grootste probleem,’ zegt Brenner. Want vóór de Landbouwwet van 2014, getekend door oud-president Barack Obama, moest alle hennep worden ingevoerd uit Europa, voornamelijk uit Frankrijk en het VK.
Oorspronkelijk gepubliceerd op de site van AllThings.Bio.
Interessant? Lees dan ook:
De comeback van vlas en hennep
Hennep, een zeer veelzijdig gewas
Stro, een zeer goed bouwmateriaal
Hennepthee