In februari heeft BP een nieuwe Energy Outlook gepubliceerd. Het belangrijkste verschil met vorige outlooks ligt in de duurzame energie verwachtingen. De vorige waren schandalig laag. Het bedrijf heeft dit bijgesteld, en heeft zelfs toegegeven dat het vroeger ‘een fout’ heeft gemaakt. Maar desondanks zijn de nieuwe voorspellingen nog steeds te laag, en we denken dat BP zijn duurzame energie verwachtingen volgend jaar opnieuw moet bijstellen – net als het Internationale Energie Agentschap nu al jaren lang heeft moeten doen.
Natuurlijk zijn snel groeiende duurzame energiebronnen niet in het bedrijfsbelang van BP. Maar dit is niet voldoende reden om ‘fouten’ te maken. De internationale verenigingen van de zonne- en windindustrieën maakten veel preciezere voorspellingen over hun energiebronnen; maar beleidsmakers geloofden hen niet, ze hadden toch belang hierbij? Liever luisterden ze voor hun energieplanning naar gerespecteerde bedrijven als Shell en BP – alsof deze geen bedrijfsbelangen hadden op dit terrein. Veel ernstiger nog is dat zelfs het ‘neutrale’ internationale energieorgaan IEA elk jaar behoorlijk de plank mis sloeg bij voorspellingen over zon en wind. Evenals de EU, die jaren lang beleid maakte op grond van het verouderde PRIMES model dat een jaar of 15 verkeerde voorspellingen de Europese bureaucratie in stuurde (maar nu gelukkig aan de kant is gezet). Een van de beste voorspellers was steeds Greenpeace – maar natuurlijk hechtte men geen geloof aan deze ‘geitenwollensokkenbrigade’ (ik citeer het kundige commentaar van Mike Parr op het artikel over BP op de site van Euractiv). Ooit zouden deze optimistische voorspellingen wel onjuist blijken te zijn – alleen, dat gebeurde niet.
Bewezen onkunde
Wij zouden verwachten dat de wereld vanaf nu geen aandacht meer zou schenken aan de leugenaars, vanwege hun bewezen onkunde; alleen dat schijnt nog niet te zijn gebeurd. BP erkent tenminste dat het vroeger een fout heeft gemaakt, maar de anderen nog niet. Daarom keken we met hernieuwde belangstelling naar de nieuwe duurzame energie verwachtingen van BP van afgelopen februari. Nu voorspellen ze tenminste een hogere groei dan hun collega’s, wat volgens BP waarschijnlijk komt door ‘een andere kijk op de snelheid van technologische verbeteringen en op de mate van overheidssteun’. Mooi zo. Maar de door BP verwachte groei is nog steeds een magere 7,5% per jaar tot 2040, terwijl zonne-energie al meer dan 25 jaar groeit met 30% per jaar (wereldwijd); groei van windenergie is wat afgezwakt, maar ligt toch nog op een stevige 15% per jaar wereldwijd. We zouden dus denken dat BP een verklaring geeft voor hun magere groeiverwachtingen – alleen dat doen ze niet.
Vorig jaar gaf BP tenminste nog redenen voor hun lage duurzame energie verwachtingen – slechte redenen, maar toch. Ze vertelden ons toen dat het lang duurt voordat nieuwe energietechnologieën doordringen tot de wereldmarkt, en illustreerden dit aan de hand van olie en gas, die eerst maar langzaam groeiden. Maar, zoals we vorig jaar hebben gezegd, en ook in ons boek More with Less, destijds was het moeilijk voor olie en gas om marktaandeel te veroveren, vooral doordat oliemaatschappijen moeite hadden hen te exploreren. Maar zonne- en windenergie hoeven niet te worden ontdekt. Ze zijn er al, klaar om geoogst te worden zogezegd. Steeds meer worden ze toegepast op basis van marktvraag, en niet door beleid en subsidies. Er zijn geen technologische belemmeringen die verdere groei in de weg staan: er zijn juist veel fundamentele en technologische innovaties onderweg die nog een tijdlang dalende prijzen voorspellen. Ze zouden natuurlijk wel in hun groei kunnen worden afgezwakt door de systeemkosten van een groeiend aandeel duurzame energie, of door conflicten met bestaande infrastructuur en regelgeving; maar BP gebruikt deze argumenten niet, ze geven in feite geen enkel argument.
Zijn duurzame energie verwachtingen afhankelijk van beleid?
In zijn interview met Euractiv legde BP’s hoofdeconoom Spencer Dale hun ‘fout’ uit, door te zeggen dat BP verrast was doordat de prijzen maar bleven dalen, wat leidde een ‘niet eerder vertoonde uitbarsting van zonne-energie vorig jaar in China’. Maar als ze hun huiswerk hadden gedaan, hadden ze niet verrast hoeven te zijn. Euractiv citeert Gregg Muttit van Oil Change International, een milieuorganisatie, die vorig jaar als commentaar gaf op de cijfers van BP: ‘elk jaar heeft BP een plotselinge afzwakking voorspeld van de groei van duurzame energie, en elk jaar hebben ze ongelijk gekregen.’ En Mike Parr van PWR Consulting Ltd zei: ‘de enige verrassing is dat deze zogenaamde ‘energiedeskundigen’ zeggen dat ze ‘verrast’ waren.’
Onze twijfels over de nieuwe duurzame energie verwachtingen van BP worden nog eens groter als we lezen hoeveel nadruk het bedrijf legt op ‘overheidssteun’ als beslissende factor bij de groei van duurzame energie. Voor zover wij kunnen zien, wordt de groei van zonne-energie nu al vooral gedragen door marktkrachten. In Nederland kunnen huiseigenaren al geld verdienen door zonnepanelen op hun dak te leggen. Ja, er zijn nog gunstige teruglevertarieven die binnenkort wel zullen worden afgeschaft, maar als de prijzen blijven dalen, zal het effect daarvan slechts tijdelijk zijn. Als zonne-energie de huizensector heeft veroverd zal het gaan doordringen in de gebouwensector; enzovoort. Wat betreft windenergie: de eerste vergunning voor een windpark op zee zonder enige subsidie is onlangs toegekend, en we verwachten dat er meer zullen volgen. De enorme subsidies die nodig zouden zijn om te voldoen aan het klimaatakkoord van Parijs, zoals men een paar jaar geleden nog dacht, zijn grotendeels uit de boeken geschrapt. BP geeft geen inzicht in de opbouw van zijn voorspellingen, het bedrijf bespreekt alleen de resultaten. Maar voor ons waren hun bijstellingen too little, too late. Wij denken dat BP zijn duurzame energie verwachtingen volgend jaar opnieuw naar boven zal moeten bijstellen.
Interessant? Lees dan ook:
Een gezond verstand energiescenario, deel 1: de wereldvraag naar energie
Waarom groeit duurzame energie snel?
Geopolitiek van duurzame energiebronnen