Door natuur terug te brengen naar steden, in de vorm van bomen, kunnen we de opwarming van de aarde tegengaan. Klimaatverandering is de uitdaging van de eeuw. Het meest recente rapport van de VN over de emissiekloof waarschuwde dat we ons driemaal zoveel moeten inspannen, willen we de opwarming van de aarde houden beneden 2oC; als we beneden 1,5oC willen blijven moeten we ons zelfs vijfmaal zoveel inspannen.
Steden leefbaar maken
Onderzoekers denken dat er een middel is om steden aangenamer en mooier te maken: de natuur zelf. De zogenoemde ‘natuurlijke oplossingen’ als verticale tuinen en groene daken, worden bekeken in vele steden als middel om sociale en milieuproblemen aan te pakken. Steden nemen maar 3% van de ruimte in beslag op onze planeet, maar ze stoten 75% van alle gassen uit. Volgens de voorspellingen zullen er tegen 2050 6 miljard mensen in steden wonen – tenminste 70% van de wereldbevolking. Steden kunnen heel onaangenaam worden, gezien de invloed van klimaatverandering op hen: hittegolven, steeds langere en meer frequente perioden met zware regenval, droogte en andere extreme weersverschijnselen.
‘Matiging’ of ‘mitigatie’ is het nemen van maatregelen die het effect van klimaatverandering beperken; ‘aanpassing’ of ‘adaptatie’ gaat over het leefbaar maken van steden ook bij sterke opwarming. Volgens de Italiaanse architect Elena Farnè zijn bomen ‘de enige technologie die leidt tot zowel matiging als aanpassing. Zij kunnen emissies opnemen en opslaan, en daardoor klimaatverandering bestrijden. Dit werkt op wereldschaal. Maar op lokale schaal kunnen bomen ook zorgen voor aanpassing doordat ze verkoeling brengen. Hoe? Door verdamping, waarbij zij ‘waterdamp produceren die koeler is dan de lucht,’ aldus Farnè. Zij nam deel aan het Italiaanse REBUS project (REnovation of public Buildings and Urban Spaces), waarin werd gekeken naar de effecten van klimaatverandering in steden, en hun bestrijding door natuurlijke maatregelen. De onderzoekers vonden bijvoorbeeld dat aansluitende bomenrijen beter werken dan alleenstaande bomen. In termen van matiging en aanpassing is hun effect groter dan de som van de delen, alsof er bijna tweemaal zoveel waren. Interessant is dat zij ook wind veroorzaken in de stad, wat kan worden beïnvloed eenvoudig door de juiste bomen op de juiste plaatsen in de juiste volgorde neer te zetten. Ook deze wind helpt bij de afkoeling van de stad.
Niet alleen bomen
Natuurlijk gaat het bij natuurlijke oplossingen om meer dan bomen. De laatste jaren zijn vele technologieën ontwikkeld, zoals ecologische stoepen, groene daken of groene muren; oplossingen die bijvoorbeeld zijn getest in Liverpool (VK), een van de koplopers in het Europese project URBAN GreenUp. Of in Sheffield, met zijn groene daken op bushaltes. Frankrijk nam in 2015 zelfs wetten aan waardoor nieuwe bedrijfsgebouwen werden verplicht, begroeiing of zonnepanelen op hun daken te zetten. Wat zijn daar de voordelen van? Ze dienen als isolatiemateriaal bij koud weer en koelen flink af bij warm weer, waardoor energie wordt bespaard. Ze nemen ook broeikasgassen op en bufferen neerslag, waardoor de riolering wordt ontlast.
Er is veel politieke wil nodig om hier onderzoek naar te doen, en geld. Hoewel de EU natuurlijke oplossingen probeert te bevorderen, is er wereldwijd nog veel werk te doen. Sommige landen, vooral ontwikkelingslanden, hebben meer belangstelling voor groei en grootschalige projecten dan voor milieubescherming. Maar er zijn goede uitzonderingen. Bijvoorbeeld Turkije: terwijl Istanbul steeds meer één blok beton wordt, is Izmir begonnen met een ambitieus project van terugbrengen van de natuur in de stad, gesteund door het genoemde programma URBAN GreenUP. Milieukundige Kaan Emir, die probeert Turkse gemeenten te betrekken bij Europese projecten, denkt dat mensen bewust gemaakt moeten worden van de problemen, te beginnen met burgemeesters. ‘Het goede van zulke projecten is dat bestuurders belangstelling hebben voor geld,’ zegt hij, ‘zodat zij dan meer open staan voor problemen. En als zij bijvoorbeeld zien wat Izmir doet, proberen zij hetzelfde. Wij dagen hen uit: als zij dit kunnen, waarom jij dan niet?’
Oorspronkelijk gepubliceerd op youris.com
Interessant? Lees dan ook:
Waarom groeit duurzame energie snel?
Vruchtbare bodems als koolstofopslag
Denkfouten met CO2