In de laatste tien jaar is de concentratie van methaan in de atmosfeer gestegen tot onverwacht hoge waarden. Methaangas, CH4, is een 25 keer zo sterk broeikasgas als kooldioxide, CO2. Daarom is dit geen goed nieuws voor onze pogingen, de temperatuurstijging van de aarde te beperken tot 2oC, of zelfs 1,5oC. Het probleem is, zoals de blog Grist aangeeft: we weten niet wat de bron is van deze nieuwe methaanuitstoot. Maar het positieve is: als we die gevonden hebben, is het gat waarschijnlijk gemakkelijk te dichten.
Sinds 1983 meten onderzoekers van de National Oceanic and Atmospheric Administration in Boulder, Colorado (VS) de lucht, over de hele wereld. Ze kijken naar 55 broeikasgassen, waaronder methaan en zijn beter bekende broertje, CO2. Het gehalte methaan is voortdurend gestegen sinds de industriële revolutie. Rond 2000 leek het erop dat de toename niet meer zo groot was. Maar toen begon het methaangehalte weer te stijgen in 2007, en zelfs nog sneller in 2014. Onderzoekers hadden er geen idee van, waardoor dit kwam. Geen van de voorspellingen kwam ook maar in de buurt van het gehalte in 2018, 1.867 delen per miljard, vergeleken met minder dan 1.700 in 1985 en een voor-industrieel peil van 700. Misschien zal de mensheid hierdoor de akkoorden van Parijs niet meer kunnen halen. Want kunnen we de toegenomen methaanuitstoot tegenhouden? We weten zelfs niet waar deze vandaan komt.
De huidige klimaatomstandigheden zijn uitzonderlijk
Dit komt op een moment waarop een analyse van het klimaat in de afgelopen 2000 jaar laat zien dat een algehele opwarming van de aarde nog nooit is voorgekomen. Perioden met hoge en lage temperaturen waren altijd regionaal bepaald. En een andere onderzoeksgroep vindt dat ‘de grootste opwarming, gemeten over een 20-jarige periode, is voorgekomen aan het eind van de 20e eeuw, waaruit blijkt dat de recente opwarming uitzonderlijk is.’
Opvallend genoeg is de verhouding tussen de isotopen 13C en 12C in de atmosfeer gedaald. Daaruit blijkt waarschijnlijk dat de nieuwe methaanuitstoot ergens anders vandaan komt dan het methaan dat nu in de atmosfeer is. Een van de redenen kan zijn dat aardgaspijpleidingen veel meer gas lekken dan we altijd dachten. Of misschien doen de eindgebruikers dat wel. Onderzoekers van de Universiteit van Michigan vlogen over vijf grote Amerikaanse steden en maten de concentraties methaan. ‘We ontdekten dat de uitstoot door lekken en eindgebruikers van deze vijf steden samen groter was dan de eerdere schattingen voor het hele land,’ zei Genevieve Plant, een van de auteurs van het rapport. ‘Maar we weten nog niet wat deze grote verschillen heeft veroorzaakt.’
Vele mogelijke bronnen van methaanuitstoot
Methaanuitstoot kan uit vele hoeken komen. Waddengebieden kunnen vaker overstromen en dan meer methaan uitstoten. Methaan kan lekken bij exploratie en winning van gas, bijvoorbeeld bij fracking. Misschien stoten afvalstortplaatsen meer methaan uit. Maar de afnemende 13C/12C verhouding lijkt te betekenen dat de toegenomen methaanuitstoot afkomstig is uit natuurlijke bronnen . Zelfs dit kan worden veroorzaakt door menselijke activiteit, bijvoorbeeld wanneer toendra’s meer methaan gaan uitstoten vanwege hogere temperaturen. Dit zou dus óók een goede reden kunnen zijn om onze uitstoot van broeikasgassen terug te dringen.
Maar er is ook een positieve kant aan dit probleem. Anders dan de uitstoot van kooldioxide, is de methaanuitstoot niet sterk afhankelijk van de economische activiteit (het BNP). Daarom zijn er geen grote economische gevolgen bij het terugdringen van de methaanuitstoot. Als wij het lek eenmaal gevonden hebben, hoeven we het alleen maar te dichten. En methaan verblijft maar kort in de atmosfeer, slechts ongeveer 12 jaar, tegen 20 tot 200 jaar voor CO2. Dus als we het lek hebben gedicht, zouden we daarna een vrij snelle afname moeten zien van het gas in de atmosfeer. En doordat methaan een sterker broeikasgas is dan kooldioxide, zouden we ook op het gebied van het klimaat vrij snel resultaat moeten kunnen boeken. Maar dan zullen we toch eerst wel moeten weten waar het gas vandaan komt.
Interessant? Lees dan ook:
Klimaatdiscussie mist besef van urgentie
Vruchtbare bodems als koolstofopslag
Verkeerde vraag: kunnen we milieueffect loskoppelen van groei van het BNP?