De mensheid heeft al ruim zevenduizend jaar geleden leer ontwikkeld. Leer is een duurzaam en veelzijdig product. En biologisch afbreekbaar. Maar het is een bijproduct van de vleesindustrie, gemaakt met een sterk milieuvervuilend proces. Maar hier is goed nieuws voor veganisten: leerachtige materiaal (veganistisch leer) kan worden gemaakt uit mycelium van paddenstoelen. Met vergelijkbare eigenschappen en, als het op grote schaal wordt gemaakt, met een vergelijkbare prijs.
The Conversation, een interessante bron van informatie, had laatst een artikel door Mitchell P. Jones over dit onderwerp. Hij en zijn collega’s publiceerden onlangs een artikel in Nature Sustainability over veganistisch leer. Met een onderzoek naar geschiedenis, productieproces, kosten, duurzaamheid en materiaaleigenschappen van ‘leerachtige materialen uit schimmels’; hij vergelijkt deze met dierlijke en synthetische leersoorten.
Duurzaamheidskwesties
Dierlijk leer kampt met een aantal duurzaamheidsproblemen. Het wordt gemaakt van dierenhuid, meestal van de koe, en hangt daarom samen met de veeteelt. De duurzaamheidsproblemen van deze sector zijn bekend. Veeteelt stoot veel broeikasgassen uit; volgens de Food and Agricultural Organization van de Verenigde Naties is de sector verantwoordelijk voor 14% van de uitstoot van broeikasgassen. Echter: het hoofdproduct van de veeteeltsector is vlees, niet leer. Koeienhuiden zijn maar 5-10% van de opbrengst van de koe. Bovendien hangt het aantal dieren dat wordt gehouden niet af van de vraag naar leer; dat wordt bepaald door het vlees. Aan de andere kant: leerlooien is een energie- en grondstofintensief proces dat veel afvalwater produceert. En natuurlijk is kunstleer gemaakt uit fossiele grondstoffen geen echte oplossing voor zulke milieuproblemen.
Hoe ziet het alternatief, veganistisch leer, er dan uit? Deze stof wordt gemaakt uit mycelium, de ‘wortels’ van paddenstoelen. Deze bevat chitine en chitine-achtige polymeren, en polysachariden, die een materiaal vormen dat in bewerkte vorm een alternatief vormt voor leer. Deze wortels groeien op veel soorten organisch afval, zoals zaagsel en landbouwafval. Het proces is universeel en kan overal worden uitgevoerd. Er is geen licht bij nodig, en bovendien wordt hierbij afval omgezet in nuttig materiaal. Dit wordt dan behandeld met milde zuren, alcoholen en verven; daaruit ontstaan het veganistische leer. Het proces is eenvoudig en vereist geen industriële apparatuur.
Pioniers van veganistisch leer
De auteurs zeggen erbij dat deze technologie nog wel in de kinderschoenen staat. Traditionele leerbereiding is vervolmaakt in duizenden jaren; maar dit proces is nieuw, en kan nog voor verrassingen zorgen. Toch zeggen ze dat veganistisch leer een stap in de goede richting kan zijn. De industrie is nu zó ver dat ze hun producten op de markt kunnen brengen. In de VS, Italië en Indonesië werden vorig jaar prototypen op de markt gebracht, bij producten als horloges, portemonnees, tassen en schoenen. Ze zijn nog een beetje duur, maar opschaling zal leiden tot een lagere prijs.
Er zijn al een tijdje pioniers op de markt. Ecovative Design, een bedrijf dat begon met verpakkingsmateriaal op basis van mycelium, ontwikkelt nu ook leerachtige materialen. MycoWorks maakt ‘Reishi’, een veganistisch leer beschreven door hun directeur als: ‘het voelt aan als leer, ziet eruit als leer, we praten erover als leer, maar het is geen leer.’ Het bedrijf haalde vorig jaar $17 miljoen op in risicokapitaal. En dan heb je Bolt Threads, een bedrijf dat zeer modieuze artikelen maakt van veganistisch leer. En MOGU maakt een heel scala van producten op basis van mycelium, ‘variërend van schuimige, zachte materialen tot compacte, stevige oppervlakken.’ Ze hebben een ‘Mogu Sample Box’ gemaakt met hun hele scala aan ‘innovatieve, technisch haalbare en eerlijke’ materialen. Veganistisch leer zou een blijvertje kunnen zijn!
Interessant? Lees dan ook:
Myco Design Lab: kunst ontmoet industrie in mycelium
Nieuwe materialen als inspiratiebron voor de mode-industrie
Mycelium, het groenst mogelijke materiaal