Tot nu toe zeiden veel analisten: energiescenario’s met veel duurzame energie zijn vast goed voor het klimaat; maar misschien ook wel erg duur. Maar een recente studie zegt dat dit te pessimistisch is. De groene energietransitie zal zelfs veel goedkoper zijn dan ‘meer van hetzelfde’. Zelfs als we de positieve gevolgen voor het klimaat buiten beschouwing laten.
Duurzaamheid zal goedkoop zijn
Het artikel Empirically grounded technology forecasts and the energy transition staat op naam van Rupert Way en collega’s aan het Institute for New Economic Thinking aan de Oxford Martin School van de Universiteit van Oxford. De auteurs schatten de kosten voor drie heel verschillende scenario’s. Hun belangrijkste conclusie is dat een ‘snelle groene energietransitie waarschijnlijk biljoenen netto opbrengsten genereert.’ Dit is een fundamenteel nieuwe conclusie; want tot nu toe werden de kosten van de groene energietransitie meestal overschat. Ja, auteurs zagen heel goed dat in het verleden de kosten van duurzame energie snel daalden. Maar ze vonden steeds weer redenen om te betogen dat dit binnenkort wel afgelopen zou zijn. Maar dat gebeurde nooit.
De conclusie van de auteurs is van groot belang. Omdat, zoals zij schrijven, ‘beslissingen over het decarboniseren van het wereld-energiesysteem (hoe en hoe snel) altijd sterk beïnvloed zijn door kostenschattingen.’ Daardoor hebben ‘zorgen over de kosten de toepassing in de weg gestaan.’ Toch lukte het nooit, deze trend om te buigen door te laten zien dat voorspellingen over de groene energietransitie er altijd naast zaten. De auteurs van dit artikel kozen een nieuwe methodiek van voorspellen, statistisch gevalideerd op meer dan 50 technologieën uit het verleden. Dit leidt tot ‘een schatting van de kosten van zonne-energie, windenergie, batterijen en elektrolyse-apparaten, afhankelijk van het volume van toepassing.’ Natuurlijk weten we dat het verleden niet bepaalt hoe de toekomst eruit zal zien. Toch denken de auteurs dat ‘een snelle groene energietransitie waarschijnlijk biljoenen dollars zal besparen – zelfs zonder rekening te houden met klimaatschade of met bijkomende voordelen van klimaatbeleid.’
Geen obstakels voor een snelle transitie
Op dit moment is het erg druk in het energielandschap. Veel technologieën kosten ongeveer hetzelfde, $ 100/MWh. Maar lange-termijntrends laten zien dat de kosten van fossiele brandstoffen niet veel veranderen, terwijl die van duurzame energie heel snel dalen – ongeveer met 10% per jaar. Zo kost zonnestroom nu nog maar één duizendste van wat deze kostte in de begintijd, in 1958. En niet alleen zonnestroom werd veel goedkoper – hetzelfde geldt voor windenergie, batterijen en elektrolyse-apparaten, sleuteltechnologieën voor een duurzaam energiesysteem. Voor voorspellingen gebruiken de auteurs de Wet van Wright: de kosten dalen als functie van de cumulatieve productie. Dit betekent dat kostenreductie afhankelijk is van gebruik en O&O. Met andere woorden, de kosten dalen niet automatisch; dit effect is afhankelijk van onze inspanning.
Het meest optimistische scenario, Fast Transition, is in overeenstemming met ontwikkelingen uit het verleden. ‘Wij hebben geen grote belemmeringen gevonden voor de ontwikkeling van kerntechnologieën in termen van landgebruik, zee, klimaat, grondstoffen, industriële ontwikkeling, energie-rendement of systeeminpassing.’ Maar zo’n scenario heeft wel stimulerend beleid nodig: vraagstimulering, normstelling en handhaving. De voordelen van zo’n scenario zullen ‘enorm’ zijn. Maar toch zullen we daarbij nog altijd nodig hebben: ‘krachtig internationaal beleid bij de bouw van infrastructuur, opleiding in vaardigheden en het doen van investeringen.’
De groene energietransitie
Een belangrijke rol in het scenario is weggelegd voor P2X, een algemene term voor technologieën die elektriciteit omzetten in brandstoffen. Met deze technologieën kunnen we een teveel aan elektriciteit omzetten in brandstoffen en chemicaliën. Want als er steeds meer zonne- en windstroom beschikbaar komt, komen er ook steeds meer momenten waarop we de teveel geproduceerde stroom óf moeten weggooien, óf nuttig gebruiken. P2X technologieën zullen (vloeibare en gasvormige) brandstoffen maken, die direct gebruikt kunnen worden in de bestaande netwerken. Al weten we nog niet zeker hoe rendabel zulke technologieën zullen zijn – dat hangt ook af van de hoeveelheid duurzaam opgewekte stroom die we moeten opslaan.
De wereld zal toch anders moeten gaan aankijken tegen de kosten van de groene energietransitie. ‘De wereld heeft 40 jaar lang geloofd dat de groene energietransitie duur zal zijn – een belangrijke reden voor de tekortschietende actie. Maar dit pessimisme klopt niet met technologische kostenontwikkelingen uit het verleden. Bovendien kleeft hieraan het gevaar dat de mensheid wordt opgesloten in een dure en gevaarlijke energietoekomst.’ Aldus Rupert Way en collega’s. De auteurs vinden juist dat ‘een groener, gezonder en veiliger wereld-energiesysteem waarschijnlijk ook goedkoper zal zijn’ (nadruk door de auteurs). Zij hopen dat het historisch bewijs ‘de voortgang naar een koolstofvrij energiesysteem op de hele wereld enorm zal versnellen.’
Interessant? Lees dan ook:
Een gezond verstand energiescenario. Deel 1: de wereldvraag naar energie
Een gezond verstand of 50-50-40 energiescenario. Deel 2: duurzame energie
Systeemkosten van duurzame energie – het niet-vertelde verhaal