Insecten als voedsel voor mens en dier hebben een lage CO2 voetafdruk, en ze vermenigvuldigen zich snel. Aldus Kees Aarts in de bundel Our future proteins, A diversity of perspectives. Ze zetten laagwaardige materialen om in hoogwaardige voedingsstoffen. Aarts richtte Protix op, samen met Tarique Arsiwalla. Dit bedrijf gebruikt eiwitrijke insecten, gevoed met fruit en reststromen van groenten, en maakt er een veelheid van producten van; momenteel vooral voeding voor vissen en kippen.
Protix: naar een glanzende toekomst
Deze week was er nieuws over Protix. Het Amerikaanse bedrijf Tyson Foods kocht een minderheidsbelang in het bedrijf. Samen willen ze een fabriek bouwen in de Verenigde Staten, drie- tot viermaal de bestaande fabriek van 15.000 m2 in Bergen op Zoom. In deze vestiging kweekt Protix jaarlijks 14.000 ton larven van de zwarte soldatenvlieg; voornamelijk gebruikt voor het voeden van 12,5 miljoen kippen.
Veel mensen eten normaal gesproken geen insecten. Vooral Europeanen hebben er een afkeer van. Daarom maakt Protix momenteel vooral veevoer. Pas als ze dit in grote hoeveelheden maken, en winstgevend, zal het bedrijf proberen de markt van menselijk voedsel te betreden; aldus Aarts tegen de NRC. We willen niet aan mensen vertellen wat ze wel of niet moeten eten, zegt Aarts. ‘Voedsel is iets cultureels en historisch,’ zegt hij, ‘en smaak iets persoonlijks.’ Hoewel consumenten ‘niet achteloos’ moeten omspringen met de impact van hun voedingskeuzes.
Een eiwitrijke voedingsbron
Toch hebben we insecten nodig op ons bord, schrijven Joop J.A. van Loon en Marcel Dicke in het boek Our future proteins. Insecten hebben een natuurlijke functie in het recyclen van voedingsstoffen; daardoor kunnen ze duurzamer worden gekweekt dan traditionele landbouwhuisdieren. Ze kunnen worden gevoed met ‘afval’ en geven toch eiwitrijk voedsel; vergelijkbaar met biefstuk en tilapia. En insecteneiwit heeft de juiste samenstelling voor de mens.
Bovendien ‘is productie van insecten als voedselbron aanzienlijk duurzamer dan de productie van andere dierlijke eiwitten’. Dat komt door ‘gebruik van minder land en water, en een lagere uitstoot van broeikasgassen en ammoniak per kilo geproduceerd eiwit’ (p.124). Dat er voor het eten van insecten veel minder land nodig is, komt doordat zij zo efficiënt voedsel omzetten in vlees. Bijvoorbeeld twaalfmaal zo goed als de koe. Bovendien kunnen we insecten kweken op agrarische reststromen, vaak ‘afval’ genoemd. En verder kunnen we, na het oogsten van de eetbare delen van de insecten, de rest (‘frass’) gebruiken als prima organische meststof. Alles bijeen: het eten van insecten is heel goed voor een duurzaam voedingssysteem.
Strikte regulering
Maar hoe gaan we Westerse consumenten ervan overtuigen, insecten op hun menu te zetten? Dit gaat duidelijk nog wel even duren. In een eerste stap ‘verwerken we onderdelen van insecten in alledaagse voedingsmiddelen, zoals eiwitrepen, pasta, burgers, nuggets en broodbeleg; waarbij we een uitstekende smaak garanderen. Daarna kunnen we proverijen organiseren bij speciale gelegenheden, waarbij we informatie geven over duurzaamheid en gezondheidseffecten. Waarbij we bekende persoonlijkheden vragen om de producten te promoten; en natuurlijk moet de prijs goed zijn’ (p.127).
In de Europese Unie bestaan strenge voedselwetten, en het kost tijd om deze aan te passen. Maar lobbywerk door Protix en anderen had uiteindelijk succes. Vanaf 2021/22 heeft de Unie het gebruik in voedsel goedgekeurd van gele en kleine meelwormen, en krekels. Voor de pioniers was dit pas de eerste stap. Aarts zegt dat zij ook insectenvoedsel voor mensen op de markt willen brengen. Kortgeleden lanceerden zij ENOUGH, een verzameling snacks en culinaire ingrediënten. We kunnen nog heel veel smaken ontdekken, zegt hij.
Het welzijn van insecten
Maar hoe zit het met het welzijn van de insecten? Protix gaat hierop in op hun eigen site. Ze benadrukken dat ze de dieren houden bij de juiste temperatuur en in goede leefomstandigheden; ze krijgen precies wat ze nodig hebben. Als ze worden ‘geoogst’, worden de dieren eerste afgekoeld, zodat ze in slaap raken, waarna ze worden behandeld.
Al met al vormen insecten een belangrijk onderdeel van ons toekomstige voedselsysteem. Zoals Protix zegt hebben insecten ‘een ongelooflijk vermogen om laagwaardig voedselafval om te zetten in hoogwaardige eiwitten en vet.’ Ze voeden zich met wat er overblijft, en hebben een lage ecologische voetafdruk. Ze vormen het perfecte alternatief voor gangbare eiwitbronnen.
Interessant? Lees dan ook:
Hoe dekken wij de toekomstige eiwitbehoefte?
Afval is de belangrijkste groene grondstof, maar er zijn veel juridische barrières
Het individu bestaat niet