Alternatieve eiwitten zitten in de lift. Te weten: eiwitten die niet direct uit dieren komen. Denk aan plantaardige producten, denk aan fermentatie en kweekvlees en -vis. Er wordt veel vooruitgang geboekt.
Sterke groei
Op change.inc meldt Hannah van der Korput dat bedrijven die alternatieve eiwitten maken in 2023 wel € 852 miljoen ophaalden bij investeerders. Bedrijven lanceerden honderden nieuwe producten. Kweekvleesfabrieken zijn niet alleen meer toekomstmuziek – ze komen eraan. Aldus Good Food Institute in zijn State of the Industry Reports over 2023.
Alternatieve eiwitten worden inmiddels in grote hoeveelheden gemaakt. De meest uiteenlopende voedingsmiddelen als (namaak) zalm, eieren en biefstuk kunnen we tegenwoordig uit plantaardige grondstoffen maken. Ook bij de grote voedselketens verschijnen steeds meer alternatieve eiwitten. Een van de meest ambitieuze projecten, aldus Hannah van der Korput, is het Amerikaanse SunOpta. Het bouwt een enorme fabriek voor plantaardige melk en room. In Nederland breidt Ojah, fabrikant van vleesalternatieven, sterk uit.
Tegen dierenleed
Maar veel aandacht wordt nu nog gegeven aan het verbeteren van de smaak. Een van de bedrijven die zich daarmee bezig houdt is The Protein Brewery in Breda. Directeur Wim de Laat is fermentatietechnoloog en ondernemer. Hij ontwikkelt en verhandelt plantaardige eiwitten op basis van fermentatie. Ze gaan uit van suikers uit reststromen van koolhydraatrijke gewassen zoals suikerbieten, rietsuiker, cassave, aardappelen en maïs, en zetten deze om in eiwitten.
Een van de grote voordelen van zulke alternatieve eiwitten is dat we daarmee veel dierenleed kunnen voorkomen. De Laat: ‘koeien die meteen worden gescheiden van hun kalveren, varkens die zo snel mogelijk worden klaargestoomd voor de slacht en haantjes die levend worden vermalen… Het is dieronterend. We hebben een beter alternatief nodig, want iets verdwijnt niet als er nog niets anders voor in de plaats is.’
Voorlopig is het vervangende product, alternatieve eiwitten uit fermentatie van plantaardige stoffen, alleen nog toegelaten in Singapore en de Verenigde Staten. Al staan klanten bij wijze van spreken in de rij. Potentiële afnemers overtuigen gaat wat moeilijker. Overheden zijn de lastigste partij, aldus De Laat; bijvoorbeeld als het gaat om subsidies of vergunningen. ‘Dat vind ik jammer en soms ook wel frustrerend, want ik geloof dat we een oplossing hebben voor een groot probleem. Dit is de toekomst.’
Onderzoek
Intussen is het onderzoek in volle gang. Bedrijven en onderzoeksinstituten zoeken naar nieuwe manieren om smaak, textuur en voedingswaarde van plantaardige alternatieven verder te verbeteren. De effecten zin gunstig. Beyond Meat berekende dat zijn Beyond Burger ten opzichte van een rundvleesburger 90 procent minder broeikasgassen uitstoot, 97 procent minder water en land gebruikt en 37 procent minder niet-hernieuwbare energie nodig heeft.
Kweekvlees zit in de lift. Al 174 bedrijven houden zich er wereldwijd mee bezig. Voorbeelden zijn Mosa Meat in Maastricht en CellX in Sjanghai. Behalve naar smaak en textuur wordt ook veel onderzoek gedaan naar prijsverlaging. Misschien kan schaalvergroting daarbij helpen; misschien moeten we meer denken aan hybride producten, deels bestaande uit kweekvlees, deels uit plantaardige ingrediënten.
Fermentatie
Fermentatie is de meer algemene naam voor deze technologie. Daarmee worden ook andere producten gemaakt, zoals yoghurt en kaas op basis van schimmels. Change.inc meldt dat het Nederlandse bedrijf Revyve een manier heeft ontwikkeld om hoogwaardige functionele ingrediënten te produceren uit biergist, het product dat overblijft na de bierproductie. Deze ingrediënten kunnen worden verwerkt in veel voedsel, als vleesvervangers, pasta, bakkerijproducten, sauzen en snacks. Fermentatiebedrijven haalden in 2023 € 483,3 miljoen op, vertelt Change.inc. Sterk gestegen in de afgelopen drie jaar. Europa is de grootste groeier.
Interessant? Lees dan ook:
Eiwitten efficiënter produceren en gebruiken
Eiwit: de uitdaging
Koude isolering van aardappeleiwit, een prachtige innovatie