Synbiobeta bevatte een interessant artikel over de vaccinatie van planten. Een veelbelovende benadering van gewasbescherming. Zo’n vaccinatie zou het natuurlijke afweersysteem van de plant activeren. En daardoor misschien leiden tot gezonder voedsel en een duurzamere landbouw.
Er blijven steeds minder opties over
We raken in de problemen met het gebruik van onkruidbestrijdingsmiddelen; ze domineren nu de industriële landbouw. Dit leidt tot ‘schadelijke neveneffecten voor menselijke gezondheid, schade aan de wilde natuur en ziektes die zich sneller ontwikkelen dan de gemiddelde samenzweringstheorie.’ Daardoor winnen we de strijd tegen schadelijke soorten niet. We zitten in een wapenwedloop zonder einde, een wedloop die we uiteindelijk niet kunnen winnen. Maar als we met vaccinatie van planten gebruik kunnen maken van hun natuurlijke afweer, zou dat een beslissende stap kunnen zijn naar een meer duurzame landbouw.
Precies dit heeft een groep onderzoekers voorgesteld in Frontiers in Science. Hun oplossing: stimuleer het eigen immuunsysteem van de plant, om het voor te bereiden op toekomstige aanvallen; ongeveer net zoals inentingen werken bij mensen. Professor Brigitte Mauch-Mani van de Universiteit van Neuchâtel, leider van het onderzoek, zegt: ‘We zijn voor een holistische benadering van gewasbescherming, waarbij we meerdere strategieën combineren, rond versterkte resistentie.’
Het probleem met pesticiden
Het probleem met pesticiden is dat planten er resistentie tegen ontwikkelen. Zulke resistentie ontwikkelt zich vaak zelfs sneller dan dat wij nieuwe middelen op de markt kunnen brengen. Het alternatief is dat wij plantensoorten kweken die uit zichzelf resistent zijn tegen zulke ziektes. Maar ook hier lopen we tegen het probleem aan dat ziektes zich aanpassen aan de middelen waarmee wij ze proberen te bestrijden.
Maar bij vaccinatie van planten maken we gebruik van een andere benadering. Een natuurlijk mechanisme, dat planten ontwikkelen om zichzelf te verdedigen. Zij laten bijvoorbeeld stoffen los die de vijanden van hun aanvallers aantrekken. Of ze activeren een immuunsysteem. Zoiets werkt niet meteen – misschien wordt dit geactiveerd als de plant wordt ontdekt door een vijand – maar als deze terugkomt, werkt het wél. En van beslissend belang is dat dit mechanisme erfelijk blijkt te zijn, het wordt doorgegeven aan de volgende generatie planten. Waarmee een soort erfelijk verdedigingssysteem wordt opgebouwd. Zelfs al is zo’n mechanisme misschien niet perfect – het biedt zelf misschien geen volledige bescherming – het werkt toch vaak wél. Al moet de aangevallen plant niet te veel energie steken in zijn nieuwe verdediging – dan groeit hij misschien niet meer goed.
Een evenwichtsoefening
Planten moeten hun groei en hun verdedigingsmechanismen met elkaar in overeenstemming brengen. Volgens Mach-Mani is kunstmatige resistentie (hetzij natuurlijk, hetzij veroorzaakt door vaccinatie van planten) een complex netwerk van ontwikkelings- en omgevingspaden. Daarom moeten we bij gebruik van dit mechanisme veel factoren in overweging nemen. Een evenwicht zoeken in plaats van domweg een bestrijdingsmiddel spuiten. Aan de andere kant, als we dit evenwicht hebben gevonden, zal de plant zichzelf verdedigen. Misschien neemt de voedingswaarde van ons voedsel er wel mee toe. Bovendien werkt verdediging tegen één soort misschien ook tegen andere. Zodat er een steviger bescherming ontstaat dan met het gemiddelde chemische bestrijdingsmiddel.
Maar het duurt nog een hele tijd voordat we vaccinatie van planten op grote schaal succesvol kunnen toepassen. Het systeem werkt misschien bij de streng gecontroleerde omstandigheden in het laboratorium. Maar dat wil niet zeggen dat we het op grote schaal kunnen gebruiken. Het moet worden getest in de buitenlucht. Onderzocht of het werkt bij verschillende weertypen, bij uiteenlopende grondsoorten, en bij verschillende insecten. Misschien moeten we bij gebruik van dit mechanisme zelfs overschakelen op andere landbouwtechnieken. Met alle gevolgen voor de overheidscontrole. Het beleid zal de nieuwe techniek moeten ondersteunen, voordat deze op grote schaal kan worden toegepast. Maar toch heeft het system veel voordelen – wat beslissend zou moeten zijn voor de steun van beleidsmakers.
Een nieuw mechanisme
Vaccinatie van planten op grote schaal zal kortom niet eenvoudig zijn. Aan de andere kant raken we in de problemen met traditionele bestrijdingsmiddelen. Waar plantensoorten resistentie tegen zullen blijven ontwikkelen. Synbiobeta komt tot de conclusie dat kunstmatige resistentie misschien niet het ultieme antwoord zal zijn, maar toch wel een stap in de goede richting. Met als voordeel dat we met de natuur zullen samenwerken, in plaats van tegen haar in. Een krachtig argument voor deze nieuwe strategie.
Interessant? Lees dan ook:
Chemie versus bacterie, # 65. Grenzen aan de maakbaarheid
Resistentie tegen antibiotica
Resistentie tegen pesticiden, een groeiend probleem