Bradd Libby van RethinkX publiceerde kort geleden twee nuttige artikelen over technologische verandering. Hij maakt onderscheid tussen gedeeltelijke en echte oplossingen, of zoals hij het noemt ‘houtje-touwtje’ en echt disruptieve (overhoop halende) oplossingen voor problemen. Echte oplossingen treden gelijktijdig op in vier sectoren van de wereldeconomie: energie, vervoer, voedsel en arbeid. En natuurlijk geven alleen deze echte oplossingen.
Houtje-touwtje processen behandelen alleen een deelprobleem. Ze bewerkstelligen slechts deelverbeteringen en laten het fundamentele systeem onveranderd. Daardoor hebben ze aanvullende maatregelen nodig voor een echte oplossing. Echte oplossingen anderzijds betrekken vele aspecten van het probleem tegelijkertijd. Ze lossen het hele probleem op, ook letterlijk. Daarbij veranderen ze het onderliggende systeem, zodat eerdere maatregelen overbodig worden.
Koeien
Als voorbeeld van een gedeeltelijke oplossing geeft Libby de toevoeging van 3-nitrooxypropanol aan koeien, in Noorwegen. Om methaangas uit hun scheten te verwijderen. Hiermee zou gemiddeld 30% van de methaanuitstoot van melkkoeien en 45% van die van vleeskoeien worden weggenomen. Niet verwonderlijk: de Noorse regering is de grootste aandeelhouder van producent DSM-Firmenich. Maar toch was het product niet populair bij de Noorse consumenten. De pakken werden na slechts een jaar weer uit de schappen gehaald.
Maar het product bleef wel in gebruik. De melkindustrie bleef deze speciale soort melk produceren – maar dan gemengd met gewone melk, en als zodanig ook verkocht. Consumenten in Noorwegen waar zeer verontwaardigd toen dit uitkwam. Sommigen gooiden demonstratief hun melk weg. Dus hoewel deze technologie tot op zekere hoogte methaanuitstoot vermindert, verandert er wezenlijk niets aan de situatie.
Gedeeltelijke en echte oplossingen
In de vlees- en melkindustrie lijken dit soort ‘oplossingen’ overal voor te komen. Libby noemt genetische verandering van darmbacteriën om de uitstoot van methaan te verminderen, ‘toilettraining van koeien om uitstoot van methaan te verminderen, het geven van koptelefoons aan koeien om deze te laten denken dat ze in een prettige omgeving leven, autonome maaimachines zodat koeien vers gras eten zelfs al staan ze niet buiten’….
Libby gebruikt dit voorbeeld om duidelijk te maken wat het verschil is tussen gedeeltelijke en echte oplossingen. Gedeeltelijke oplossingen verhelpen slechts één aspect van het problem, bijvoorbeeld methaanuitstoot. Terwijl het probleem zelfs niet geheel wordt opgelost. Echter oplossingen of disrupties anderzijds ‘zijn multidimensioneel en volledig. Ze pakken een aantal problemen tegelijkertijd aan en laten ze zelfs ‘verdwijnen’. Ze veranderen het systeem, waarmee ze vooral de onderliggende oorzaak aanpakken.
Technologische veranderingen hangen met elkaar samen
Libby illustreert dit met een artikel over de samenhang tussen technologische veranderingen. Echter oplossingen of disrupties, zo zegt hij, ‘vinden niet alleen gelijktijdig plaats, maar ook in onderlinge samenhang – vooruitgang op één terrein hebben vaak gunstige effecten op de ontwikkeling van andere technologieën, elkaar onderling versterkend.
Zo nemen bijvoorbeeld de beter werkende lithium-ijzer-fosfaat (LFP) batterijen het over in de auto-industrie; ze kunnen integreren met zonnecellen, waardoor PV-systemen aan huis beter werken. Zo werken echte oplossingen of innovaties in één sector plotseling ook in andere. Deze batterijen worden ook gebruikt in robots. Ze maken batterijopslag in huis mogelijk. Deze systemen versnellen op hun beurt ook de invoering van zonnepanelen op het dak. En een overvloed aan elektriciteit zal robots aandrijven; en de ontwikkeling van nieuwe generaties kunstmatige intelligentie. Zo versterken ontwikkelingen elkaar.
Precisiefermentatie
Elke geproduceerde batterij zorgt ervoor dat de volgende nog goedkoper wordt. In Californië komen autonome taxidiensten op. Ze kunnen snel wel het belangrijkste taxiproduct worden. Met als dienst autonome voedsellevering.
Libby schrijft dat precisiefermentatie zorgt voor een vervaging van de grens tussen verschillende sectoren van de economie. In Boston heeft Gingko Bioworks kort geleden bacteriestammen ontwikkeld die veel verschillende bio-kleurstoffen kunnen maken; dit stelt Octarine Bio in staat, hun productie op te schalen. In Frankrijk is het precisiefermentatiebedrijf Ajinomoto van plan, samen met AMSilk, zijde-eiwitten te maken uit plaatselijke grondstoffen en duurzame energie. Aan MIT hebben ingenieurs een ontziltingssysteem ontwikkeld dat zijn output aanpast aan de intensiteit van het zonlicht.
Echte oplossingen
Vergelijkbaar: met precisiefermentatie kunnen caseïne maken, en andere melkeiwitten zoals lactoferrine. Hier is precisiefermentatie een krachtig hulpmiddel dat problemen met melkproductie niet alleen oplost – het laat deze verdwijnen. Op dezelfde manier laat ook op andere terreinen het verschil zich gelden tussen gedeeltelijke en echte oplossingen. Noorwegen heeft ons al jaren laten zien hoe we de emissie van broeikasgassen uit auto’s moeten terugbrengen. In Noorwegen worden praktisch geen andere auto’s meer verkocht dan elektrische.
Veranderingen treden op nog veel méér gebieden op. Als er elektrische autonome voertuigen komen, kan dat het einde betekenen van de privé-auto. Een paar auto’s die de hele dag rijden kunnen dat doen. Waarmee ook de meeste parkeerruimte overbodig wordt. Dit zou het einde kunnen betekenen van een groot deel van de auto-industrie. Zo kunnen robots ook een groot deel van saai handwerk verstoren en oplossen.
Verstoringen komen eraan
Zo kunnen veranderingen op elk van deze terreinen – energie, verkeer en vervoer, voedsel en arbeid – ook veranderingen aandrijven in de andere sectoren. Daardoor, zo concludeert Libby, kunnen we onmogelijk één sector van de wereldeconomie begrijpen zonder begrip voor de andere.’ Kostenbesparingen en verbeteringen verspreiden zich over de hele economie. Dat betekent dat er verstoring aankomt.
Interessant? Lees dan ook:
RethinkX, een evaluatie
RethinkX: de kern
Vervoer-als-dienst, verstoring van het vervoer