Afgelopen maand rondde de Ellen MacArthur Foundation een serie rapporten over klimaatverandering af met een krachtige boodschap. Zorg niet alleen voor een lagere uitstoot; herstructureer ook de economie, van een afval producerende tot een circulaire economie. Want anders zullen industrie en landbouw veel broeikasgassen blijven uitstoten, door hun omvang en bij gebrek aan betere technieken.
We moeten vaart maken
Het aanpakken van de uitstoot van industrie en landbouw is een grote uitdaging, schrijft de Ellen MacArthur Foundation. In de industrie neemt de vraag naar materialen steeds toe. Rond 2050 zal de wereldvraag naar energie-intensieve industriële materialen als staal, cement, aluminium en plastics waarschijnlijk twee- tot viermaal zo groot zijn als nu. En dat terwijl duurzame elektriciteit nog niet echt van de grond komt, net zo min als procesverbeteringen. Het halen van klimaatdoelen wordt dan erg moeilijk. De wereldvraag naar voedsel stijgt waarschijnlijk met bijna de helft. Producenten én consumenten moeten hun gewoonten sterk veranderen. Succes in deze sectoren is van groot belang. En we moeten vaart maken. Als we het klimaatdoel van hoogstens 1,5oC opwarming willen halen, moeten we de koolstofeconomie verminderen met 11,3% per jaar – zeven keer het huidige tempo.
Hier komt de circulaire economie te hulp. Deze rust op drie pijlers. Ontwerp zó dat afval en vervuiling worden voorkomen. Houd producten en materialen in gebruik. En herstel natuurlijke systemen. Wat betreft het eerste: hergebruik en/of recycling zouden een integraal onderdeel moeten zijn van productontwerp. Materialen die minder CO2 uitstoten kunnen vaak bestaande materialen vervangen. Sommige biobased plastics kunnen bijvoorbeeld CO2 opnemen in plaats van uitstoten bij hun fabricage. En de Ellen MacArthur Foundation heeft zelf veel werk verricht aan het vinden van alternatieven voor Portland cement; de productie hiervan is al goed voor zo’n 5% van alle CO2-uitstoot ter wereld.
De bijdrage van de circulaire economie
De industrie stoot de meeste CO2 uit bij het maken van nieuwe materialen. Maar dit kunnen we veranderen. Door producten opnieuw te gebruiken, bewaren we de energie die daarin is opgeslagen; terwijl we ook nieuwe emissies voorkómen bij het maken van nieuwe producten. Een bijzonder verspillende sector is de mode-industrie. Kleren duren steeds korter; heel wat kleren worden zelfs weggedaan zonder ooit te zijn verkocht. En het recyclen van materialen kost aanzienlijk minder energie dan de productie van nieuwe materialen.
We moeten deze vernieuwde industrie aanvullen met een ‘herstellende landbouw’. Hiermee bedoelt de Ellen MacArthur Foundation een landbouwmethode waarbij CO2 in de bodem wordt opgeslagen. We kunnen dit doen op een aantal manieren, zoals ‘door het gebruik van organische meststoffen, de aanplant van bodembedekkers, toepassing van gewasrotatie, minder ploegen en het planten van meer gewasvariëteiten voor betere biodiversiteit door landbouw.’ Zo’n herstellende landbouw kan leiden tot ‘ een betere bodemstructuur waardoor water beter wordt vastgehouden, en tot biologisch meer actieve gronden die hun eigen vruchtbaarheid verzorgen zonder nood aan kunststoffen.’
Minder kwetsbare klimaatmaatregelen
Op deze manier vormt de circulaire economie een onmisbaar onderdeel van een klimaatvriendelijke economie. Bovendien maakt het deze minder kwetsbaar. Als de industrie materialen in circulatie houdt, wordt deze minder kwetsbaar voor grondstoffen met een klimaatrisico. In een systeem van herstellende landbouw kunnen gronden meer water opnemen en vasthouden, waardoor ze minder kwetsbaar worden voor zowel zware regenval als droogte.
Het ontwikkelen van een circulaire economie is een belangrijke stap bij het halen van klimaatdoelen, zegt het rapport. De uitstoot van broeikasgassen neemt af en de kwetsbaarheid van de economie vermindert. En er zijn nog meer voordelen, zoals leefbaarder steden, eerlijker verdeling van waarde in de economie en een stimulans voor innovatie. ‘Hierdoor levert de circulaire economie een belangrijke bijdrage tot het bereiken van een koolstofvrije welvaart.’
Interessant? Lees dan ook:
Kringlooplandbouw, het toekomstmodel
Vruchtbare bodems als koolstofopslag
Circulaire economie: de keten niet alleen sluiten maar ook vertragen