De kweekburger werd een paar jaar geleden met veel tamtam gelanceerd; in vergelijking daarmee gaat het er bij de kweekvis heel wat rustiger aan toe. Maar misschien komt deze wel sneller op de markt. Structuur en smaak zijn goed, zegt men. De prijs daalt snel. Maar wil de consument wel deze visproducten uit het lab?
Visproducten uit het lab
Aan de basis van deze producten staan de cellen van echte vissen. Bijvoorbeeld van de zalm, het doel van veel bedrijven in deze sector. Zij oogsten drie soorten cellen uit de zalm: uit spier, vet, en bindweefsel. Dan kweken ze deze cellen op in bioreactors, tanks van roestvrij staal. Ze voeden ze met een speciaal mengsel van voedingsstoffen: aminozuren, zouten, vetten, suikers en vitaminen. Dat levert een ‘ongestructureerd product’ op, min of meer als vispasta. Als onderzoekers een ‘steigerconstructie’ toevoegen bestaand uit collageen, kunnen spier- en vetcellen daarop groeien, waarbij zalmvlees ontstaat in de vorm van filets.
Dit heeft een aantal voordelen. Er wordt tegenwoordig veel te veel vis uit de zee gehaald. Wilde vis gaat steeds achteruit. In het geval van zalm komt de meeste vis nu uit zalmkwekerijen, maar deze vernielen het milieu langs de kusten. Visproducten uit het lab kunnen deze aanslag op de natuurlijke rijkdom wegnemen. Bovendien gaat het kweken van visvlees op deze manier efficiënter dan bij het origineel, omdat we geen koppen, staarten, graten of schubben hoeven te maken, die 40-60% van de vis uitmaken. En tenslotte zal het eindproduct geen milieuverontreinigende stoffen bevatten als antibiotica, kwik en microplastics.
Vele startups
Van de bedrijven op dit gebied lijkt BlueNalu het heel goed te doen. Het is gevestigd in San Diego (Californië) en heeft gewerkt aan de marktintroductie van zijn eigen visproducten uit het lab sinds 2017. Begin dit jaar kondigden ze aan dat ‘visionaire investeerders’ het bedrijf gaan steunen met $ 20 miljoen, waaronder het Saoedische bedrijf KBW Ventures. Het bedrijf zal deze financiering gebruiken om een proeffabriek te beginnen, zijn bedrijf uit te breiden in vele landen, strategische allianties te vormen en de marktintroductie voor te bereiden. Misschien zal dit gebeuren rond 2021 (als de FDA het toestaat), zei Lou Cooperhouse, CEO van BlueNalu, aan Digital Trends.
Finless Foods, een biotechnologisch bedrijf uit San Francisco, is ook op deze markt. Vanaf 2017 werkt het bedrijf aan zijn gekweekte vlees van de blauwvintonijn. Het eerste pond van hun product kostte hen bijna $ 19.000. Maar die prijs daalt snel, ze hopen dat deze in de buurt zal komen van de marktprijs (ongeveer $ 40 per pond). Ook het Californische bedrijf Wild Type, opgericht in 2016, opereert op deze markt. Ook zij concentreren zich op zalm, ze hebben hun eerste product nog niet uitgebracht.
Medeoprichter van Finless Foods Michael Selden zei tegen AquacultureAllience dat visvlees gemakkelijker te kweken is in het lab dan ‘landvlees’. ‘Deels komt dat doordat vissen leven in water bij lagere temperaturen. En anders dan bij dieren op het land hebben de cellen van vissen geen voeding met kooldioxide nodig voor hun groei. Doordat viscellen bij lagere temperatuur groeien, zijn de verwarmingskosten lager; de cellen zijn ook minder temperatuurgevoelig.’ Bovendien, zo zegt hij, ‘we hebben geen last van problemen met de etikettering, en we kunnen besparen op voedselverspilling, dierziekten en vervoerkosten. We kunnen produceren in de buurt van stadscentra, in plaats van het product te vervoeren vanaf de oceaan.’ Bovendien kunnen bedrijven als Finless Foods op bestelling produceren.
Maar zullen mensen dit product wel willen?
Er is ook HATCH, ‘het eerste duurzame versnellingsprogramma in aquacultuur dat probeert startups op dit terrein te vinden, ontwikkelen en groot te maken’. Dit bedrijf uit Bergen, Noorwegen, gelooft ‘in een duurzame aquacultuurindustrie die de wereldvraag aankan’. Het investeerde daarom in Finless Foods. Het bedrijf biedt in deze sector mentorschap aan, en financiële ondersteuning, productontwikkeling, industriële connecties, kantoorruimte en know-how. En in Singapore ontwikkelt de startup Shiok Meats, gesticht door onderzoekers Sandhya Sriram en Ka Yi Ling, kunstmatige garnalen en visproducten. Ze gebruiken stamcellen om echte visproducten te maken. Ze benadrukken dat hun producten schoon zijn: vrij van antibiotica, zware metalen, microplastics of dierenleed. ‘Garnalenpasta is een belangrijk product en daarom mikken wij eerst daarop,’ zegt Sriram tegen de South China Morning Post. Het bedrijf wil zijn eerste product, een garnalenballetje van kunstvlees, eind volgend jaar verkopen in Singapore, en daarna ook in Hong Kong, India en Australië.
Maar de hamvraag is nog altijd of consumenten zulke visproducten uit het lab zullen willen. Misschien is daar een speciale marktstrategie voor nodig. Wild Type heeft hier wel ideeën over. Het bedrijf zei tegen Digital Trends dat het ‘actief contact zoekt met een grote groep koks, restauranteigenaars en gourmands’ over mogelijke toepassingen van hun ‘cellulaire vis’. Met andere woorden: visproducten uit het lab verkopen als een premieproduct. Misschien volgt de rest van de mensheid daarna. Gezien de goede duurzaamheidseffecten van deze producten mogen we hopen dat ze in deze opzet zullen slagen.
Interessant? Lees dan ook:
Duurzame viskwekerijen
Is het leven maakbaar? Diergentechnologie, AquAdvantage GG zalm: het genconstruct
Omega-3 vetzuren gemaakt uit maïs door mariene algen