Hout verduurzamen is een noodzakelijke kunst. Hout is op zich een uitstekend bouwmateriaal: overvloedig aanwezig (vaak lokaal), energiezuinig te produceren en gemakkelijk te bewerken. Maar zachthout vergaat vrij snel. Door micro-organismen (rotten) of insectenvraat. Nieuwe methoden geven zachthout echter de eigenschappen van hardhout. Zodat we niet tropische bossen hoeven te vellen om te voorzien in onze behoeften.
Milieueffecten
In de industriële revolutie nam de vraag naar hout snel toe. Telefoonpalen, spoorbielzen, ze waren nodig om de vooruitgang te dragen. Maar dit hout moest wel worden geconserveerd. Daaraan danken wij de eerste, nog sterk milieuvervuilende methoden van verduurzaming van hout. Zoals behandeling met koolteer (creosoot) of later met chroomzouten. Middelen die onvermijdelijk later weer in de natuur terecht komen.
Met moderne technologie kunnen we echter hout verduurzamen zonder schadelijke milieueffecten. Zachthout kunnen we daarmee de eigenschappen geven van hardhout. Als we kwasten en andere zwakke plekken verwijderen, krijgen we een sterk en duurzaam materiaal. Zeker als we dunne lagen hout over elkaar verlijmen – dat krijgen we een sterk materiaal dat we in alle gewenste vormen kunnen brengen. Ideaal voor een bouwsector die op zoek is naar nieuwe wegen.
Furfurylalcohol
In chemisch opzicht is hout vooral kwetsbaar door de vele vrije hydroxylgroepen. Deze vormen ideale aangrijpingspunten voor micro-organismen. We kunnen hout verduurzamen door het bijvoorbeeld te behandelen met furfurylalcohol. Deze stof impregneert de houtcellen en bindt zich eraan door verwarming, straling en/of katalysatoren.
Furfurylalcohol ontstaat door hydrogeneren van furfural, een bijproduct van de behandeling van maïskolven of suikerriet. De stof heeft een laag molecuulgewicht en dringt daardoor diep in zachthout door. Behandeling met furfurylalcohol geeft betere vochtbestendigheid en minder zwelling door vocht; het steviger materiaal wordt ook minder goed aangevreten door insecten. Een van de bedrijven die dit proces toepast is Foreco in Dalfsen (Nederland).
Hout verduurzamen met azijnzuuranhydride
Bij een andere techniek wordt zachthout geïmpregneerd met azijnzuuranhydride. Deze techniek wordt toegepast door Accsys, een bedrijf met hoofdkantoor in Londen en productielocaties in Arnhem (Nederland) en Hull (VK). Zij gebruiken deze techniek om snelgroeiend FSC® gecertificeerd hout te veranderen in een bouwmateriaal met betere eigenschappen dan ‘niet-natuurlijke bouwmaterialen’ – denk aan beton. Materialen, zo zeggen ze, met een grotere CO2-footprint dan hout. Bovendien gebruiken zulke materialen veel grondstoffen en energie. ‘De houtproducten van Accsys passen uitstekend in de bio-cyclus van de kringloopeconomie…. Het (materiaal) houdt jarenlang CO2 vast en is afkomstig uit volledig duurzame bronnen.’
Accsys’ techniek van hout verduurzamen heeft een enorm groeipotentieel. Ze zeggen zelf dat hun materiaal betere eigenschappen heeft dan andere buitenmaterialen – waarbij ze concurreren met de duurdere en betere producten. Daardoor is de potentiële markt wereldwijd heel groot. Hun verduurzaamd hout kan zowel bij nieuwbouw als bij verbetering van bestaande bouw worden gebruikt.
Verkleinen van de grote footprint van de bouw
Bovendien begint het te dagen dat de bouwsector zijn CO2-footprint drastisch moet verkleinen. Vooral productie van cement (en daardoor ook beton) vraagt veel energie en stoot veel CO2 uit. Juist consumenten zijn ervan overtuigd dat hout verduurzamen nodig is – en dat zal zijn invloed hebben op de hele sector. De producten van Accsys spelen hierop in. Bovendien hoeven architecten en andere betrokkenen niet meer te kiezen tussen prestaties en duurzaamheid van een product. De eigenschappen van verduurzaamd hout zijn zó goed dat we niet meer om de deze redenen hoeven te kiezen voor tropisch hardhout of plastic bouwmaterialen.
Accsys is een snelgroeiend bedrijf. Voor hun hun topproduct Accoya geven ze een garantie van vijftig jaar voor bovengrondse toepassingen, en vijfentwintig jaar voor ondergrondse. Het product is in vele vormen en kwaliteiten verkrijgbaar. Geschaafd, gebrand en geborsteld, plus op maat gemaakte afwerkingsopties voor ultieme creatieve vrijheid. Het materiaal is geaccrediteerd door de FSC® en Cradle to Cradle (C2C) Gold-gecertificeerd™. Het is niet giftig en zonder risico op uitloging van synthetische verbindingen of chemicaliën.
Vele toepassingen
Accoya heeft vele toepassingen. Dekdelen en vlonders, gevelbekleding, bruggen – alles waarvoor hout geschikt kan worden gemaakt. Daarnaast verkoopt het bedrijf Tricoya meubelplaten, gemaakt van resthout. Kort geleden is het bedrijf begonnen met de bouw van een nieuwe fabriek in Kingsport, Tennessee, VS – een gezamenlijk project van Accsys Technologies PLC en Eastman Chemical Company. Zoals het bedrijf zegt: ‘wij combineren op een inventieve wijze chemie en technologie om uiterst duurzame, dimensiestabiele en hoogwaardige houtproducten te maken, die nieuwe mogelijkheden bieden voor de bebouwde omgeving.’
Interessant? Lees dan ook:
Industrieel hout, de nieuwe technologie
Houtvezels sterker dan staal
Lignine op alle fronten in opmars, zegt Ludo Diels (Vito)