Elektrische voertuigen (EV’s) en autonome elektrische voertuigen (A-EV’s) gaan een geheel nieuw bedrijfsmodel betekenen: vervoer-als-dienst (VaD). Dit zal onze vervoerindustrie verstoren en omwentelen.
Als grote veranderingen in meerdere sleuteltechnologieën samenkomen is volgens RethinkX sprake van een verstoring met mogelijk grote gevolgen voor onze maatschappij. Vanuit vijf belangrijke sectoren van onze economieën komt zo’n verstoring op ons af: informatie, voedsel, verkeer en vervoer, energie en materialen. Aldus Tony Seba en James Arbib, oprichters van RethinkX.
Volgens RethinkX zal de verstoring van de vervoermarkt in twee fasen plaats vinden. Fase 1: EV’s zullen, gedreven door snelle kostendalingen, voertuigen verdringen met een interne verbrandingsmotor. Fase 2: eind jaren 2020 zullen te reserveren autonome EV’s, in bezit bij VaD-bedrijven en dus niet in privébezit, de overhand krijgen.
Kostendalingen bij EV’s
RethinkX suggereert dat binnen een paar jaar alle nieuwe auto’s elektrisch zullen zijn. Door kostendalingen bij het maken van deze auto’s zal het maken van auto’s met een interne verbrandingsmotor (ICE) ineen storten. In de tweede fase van deze verstoring zullen autonome EV’s vervoer-als-dienst (VaD) gaan leveren. Het moment waarop dit gaat gebeuren hangt af van de officiële goedkeuring van autonome EV’s. Maar in deze visie zullen binnen 10 jaar na dit moment, 95% van de passagierskilometers bediend worden door autonome elektrische voertuigen. Niet in bezit van individuen maar van bedrijven – het vervoer-als-dienst model.
Deze verstoring betekent het einde van het privébezit van auto’s. En dit is misschien nog wel een grotere verandering dan de eenvoudige omschakeling van auto’s met chauffeur tot autonome voertuigen. We kunnen de nieuwe elektrische voertuigen beschouwen als taxi’s die wij zelf rijden, de huurders. RethinkX noemt ze robo-taxi’s.
Geen ongevallen
Zo’n verandering leidt tot dringende vragen. Ten eerste, zullen autonome voertuigen (d.w.z. zonder mens aan het stuurwiel) niet veel meer ongelukken veroorzaken? RethinkX denkt van niet. Ze geven het voorbeeld van de Waymo taxidienst. Deze gebruiken een systeem dat ze autopilot noemen, en dat in januari 2023 de 1 miljoen mijl zonder chauffeur aantikte. De statistieken laten zien dat er to dat moment geen gewonden waren. Hun taxi’s rijden niet te hard. Ze worden niet afgeleid. Daardoor zijn ze veiliger.
De statistiek laat dus zien dat auto’s met een autopilot veel dodelijke ongelukken scheelt. Misschien wel 900.000 doden minder, als iedereen ter wereld reed in een auto met autopilot. Naar verluidt is de autopilot elektrische auto (A-EV) 8,9 keer zo veilig als een gewone auto. Dat kan een sprongsgewijze verandering teweeg brengen. Want als we 90% van het aantal ongelukken wegnemen, zou vervoer-als-dienst voor veel mensen veel aantrekkelijker kunnen worden.
Fundamentele verandering in het vervoer
Kortom, de komst van robotaxi’s betekent dat vervoer veel goedkoper zal worden – robotaxi’s kunnen 160.000 km per jaar rijden in plaats van een magere 16.000 km. Geholpen door de veel langere levensduur van elektrische auto’s. Robotaxi’s zullen daardoor efficiënter en veiliger zijn. Dit betekent in feite het einde van het individuele bezit van auto’s. Als het veel goedkoper is om je te laten rijden door een robotaxi, kunnen mensen hun auto’s afdanken. Dit gaat het vervoerlandschap fundamenteel veranderen. En deze verstoring zal de energie-economie van de wereld veranderen.
Op een bepaald moment zal de invoering van AV’s een strijd in beweging zetten tussen bedrijven om als een van de eersten de nieuwe dienst te verlenen – in verwachting van de grote verdiensten van markt- en netwerkkansen. Als deze strijd eenmaal in gang is gezet, zullen bedrijven proberen tot de eersten te behoren. Zoals RethinkX schrijft: ‘de dynamica van winnaar-neemt-alles zal dienstverleners verleiden tot grote initiële investeringen, zodat ze zo goed mogelijk de klanten kunnen bedienen, in elke geografische markt waar zij actief worden.’ Vanaf dat moment zullen concurrentie en kosten de komst van vervoer-als-dienst voortstuwen.
Concurrentie
Hierdoor zal er grote concurrentie zijn in deze eerste fase. Bedrijven zullen hun diensten vrijwel tegen kostprijs aanbieden. Mogelijk gemaakt door de veel lagere onderhoudskosten voor elektrische auto’s. Voertuigen kunnen 10x zoveel gebruikt worden, een levensduur hebben van 800.000 km, en ook nog eens lagere kosten hebben voor onderhoud, energie, financiering en verzekering. RethinkX voorspelt dat vervoer-als-dienst per km vier tot tien keer zo goedkoop zal zijn dan met een gewone auto.
Vervoer-als-dienst zal veel profiteren van de voordelen van de elektrische auto.
- Onderhoudskosten zijn lager, net als energie, financiering en verzekering. Vooral door minder wrijving, warmteproductie en trillingen
- Goedkopere vervoerkosten door betere benutting
- Versterkte concurrentie tussen de paar overblijvende autobedrijven.
Anderzijds zal de olie- en gasindustrie hard worden geraakt. Elektrisch vervoer-als-dienst zal olie- en gasketens opbreken. Aan de ene kant gaan hierdoor biljoenen verloren aan investeringen; maar er komen ook biljoenen nieuwe bedrijfskansen voor in de plaats.
Gevolgen
RethinkX denkt dat het nieuwe vervoer-als-dienst vervoersysteem de vraag naar personenvervoer zal verminderen met 80%, en emissies met meer dan 90%. Dit zal de luchtverontreiniging drastisch verminderen, net als de uitstoot van broeikasgassen door de vervoersector, waardoor de gezondheid zal toenemen. Veel van de benodigde energie zal komen van zon en wind, waardoor het vervoersysteem grotendeels koolstofneutraal kan zijn.
En hoe zit dat met openbaar vervoer? RethinkX denkt dat vervoer-als-dienst goedkoper en comfortabeler zal zijn dan het meeste openbaar vervoer. Daardoor kan het onderscheid tussen beide verdwijnen. Ze voorzien zelfs vrijwel gratis vervoer-als-dienst; de kosten kunnen gedragen worden uit andere bronnen – advertenties, dataverzameling (en -verkoop), entertainment of verkoop van producten.
Economische gevolgen
De economische gevolgen van zo’n verandering kunnen gigantisch zijn. Alleen al de verschuiving naar vervoer-als-dienst zou Amerikanen $7100 per jaar kunnen opleveren. Hierdoor zou het gemiddelde huishoudinkomen kunnen groeien met bijna 10%; waarbij Amerikanen $ 1 triljoen in hun zak kunnen houden. In potentie de grootste inkomenssubsidie ooit.
En het nieuwe systeem kan nog meer voordelen hebben: meer mobiliteit, minder verkeersongelukken en verkeersslachtoffers, minder files en efficiëntere benutting van voertuigen en de ruimte. Door tijdwinst kan de productiviteit omhoog gaan. Mensen die nu verstoken zijn van vervoer kunnen er weer van genieten. Grote stukken land in steden kunnen vrijkomen doordat er minder voertuigen zijn, en daardoor minder behoefte aan parkeerruimte. Aan de andere kant kan de werkgelegenheid zwaar worden getroffen bij energie- en transportbedrijven. Doordat er minder auto’s worden gemaakt, kan werkloosheid ontstaan bij dealers, onderhouds- en verzekeringsbedrijven. En er zullen ook ontslagen vallen bij de olie- en gasindustrie.
Problemen bij invoering
RethinkX denkt dat er niet veel problemen zullen zijn bij de invoering. Mensen kunnen het nieuwe systeem gemakkelijk uitproberen, met toenemend gebruik als ze zich er goed bij voelen. Ja, in de buitenwijken en op het platteland kunnen wachttijden wat hoger zijn; toch kan het financiële voordeel betekenen dat veel mensen gaan deelnemen aan de nieuwe dienst. Daardoor zal de verstoring, volgens RethinkX, snel en intensief zijn. En naarmate meer mensen gewend raken aan de nieuwe dienst kunnen de veranderingen nog sneller gaan. Besluitvormers kunnen de snelheid van invoering nog versnellen door barrières op te ruimen; bijvoorbeeld door speciale wegvakken toe te delen aan autonome voertuigen.
RethinkX benadrukt dat nu de variabele kosten van elektrische auto’s al lager zijn dan die met een interne verbrandingsmotor. Hun aanschafkosten komen ook al in de buurt. En doordat elektrische auto’s veel minder onderhoud vergen, kunnen ze het grootste deel van de tijd in bedrijf zijn – en daardoor zijn de kosten per km weer veel lager. Daar bovenop komt de service, en het gemak van de zelfrijdende technologie. Als deze laatste eenmaal is goedgekeurd verwacht RethinkX tienmaal zo lage kosten per km dan bij een huidige privéauto.
Minder voertuigen
Op een bepaald moment zullen mensen daardoor geen auto meer bezitten. Ze zullen kiezen voor toegang tot het publieke bezit; vaak kleinere auto’s die ze kunnen gebruiken wanneer nodig. Hierdoor gaat het aantal bestaande auto’s sterk achteruit; misschien ook het aantal auto’s onderweg. Het privébezit van een auto zal uitzondering worden.
RethinkX verwacht zelfs belangrijke effecten voor de luchtvaart, vooral over kleine afstanden. Mensen zullen de voorkeur gaan geven, zo denken zij, aan nachtelijke tochten in hun autonome elektrische auto’s. Ze verwachten ook dat de scheepvaart de effecten zal merken. Want de grootste vrachtcategorieën zullen alle flink verminderen: bij producten als ruwe olie, olieproducten, steenkool, aardgas, ijzererts, staal, auto’s, graan en levende dieren. En natuurlijk zullen ook schepen elektrisch worden.
Conclusie
Als we dit pakket nog eens nauwkeurig bekijken – zijn er geen tegengestelde tendensen? De privéauto is bijna een geloofsartikel geworden in onze samenleving. Zullen mensen deze heilige koe laten gaan, in ruil voor een algemene dienst? Misschien ruikt de gehuurde auto wel anders, misschien omdat mensen erin roken. We hebben de toewijding aan de privéauto nooit getest – dit wordt een interessant experiment.
Ook de toekomst van het openbaar vervoer is opvallend afwezig in het beeld van de toekomst van RethinkX. Vooral in grote steden is openbaar vervoer geen luxe maar een noodzakelijk gegeven voor het voortbestaan van de stad. Anders zouden er nooit zoveel mensen naar het stadscentrum en terug kunnen komen. Wat zal het project van RethinkX dus betekenen voor het openbaar vervoer? Twee belangrijke vragen die tot dusver niet beantwoord zijn.
En tenslotte: misschien bekijken wij de ontwikkelingen wel met een typisch West-Europese blik. Voor de toekomst van verkeer en vervoer is het vooral van belang hoe dit vorm gaat krijgen in opkomende landen: China, Japan, India, Afrika. Er is nog heel veel mogelijk!
Interessant? Lees dan ook:
Vervoer als Dienst
Het RethinkX project
RMI: snel en winstgevend naar duurzame energie