Hoe breng je de nieuwe, groene economie onder de aandacht van de bevolking? En van de maakindustrie? Antwoord, schakel de creatieven in, de industriële ontwerpers, de architecten, de gamebouwers en de bedenkers van nieuwe mode. Kortom de mensen met nieuwe ideeën. Zij willen graag nieuwe ontwerpen maken, met nieuwe, duurzame materialen en een groenere wereld in het achterhoofd, maar hun probleem is vaak dat ze daar de eigenschappen niet van kennen en soms zelfs niet eens op de hoogte zijn van het bestaan ervan. Enter, de biobased wereld van design met haar keur aan nieuwe, groene mogelijkheden.
De oplossing? Breng ze samen, en dat deed het Ministerie van Economische Zaken onlangs. Dat leidde tot een spetterende middag met veel voorbeelden en interessante ontwikkelingen. Wat te denken van Christiaan Maats, industrieel ontwerper uit Delft en oprichter van zijn eigen bedrijf OAT-shoes, die jaren werkte aan een 100% afbreekbare schoen die je na gebruik kunt begraven en die helemaal vergaat (nu ja, op dit moment nog niet helemaal maar dat komt wel). Extra vrolijk was dat hij zaden in zijn schoenen verwerkt waardoor er na gebruik bloemen uit groeien. Veel enthousiasme bij de toehoorders, maar zijn probleem was dat hij zijn schoenen nu weer niet overal mag invoeren, vanwege die zaadjes. Zo is er altijd wat, maar het blijkt dat een dergelijke inspanning wordt beloond want Puma en Adidas hebben al belangstelling getoond; en ondanks kwam een fabrikant van synthetisch leer bij hem langs om babyschoentjes van afbreekbaar leer te maken. Prachtig toch?
Vlas is beter dan glas
Een goed signaal dat de biobased economy op doorbreken staat, is dat het gebruik van natuurlijke vezels hand over hand toeneemt. Bijvoorbeeld in vezelversterkte kunststoffen, samen met harsen uit lijnzaadolie of sojaolie, en ook puur als isolatiemateriaal in de bouw. Waarom is vlas als versterkende, en als isolerende vezel, niet al veel langer in beeld? Vlasvezels zijn een derde lichter dan glas, maar hun grote voordeel ligt in de verwerking, zowel tijdens de productie als in de afvalfase bij de verbranding. Glas in het composiet smelt in de verbrandingsoven en dat is lastig; vlas verbrandt gewoon en geeft energie. Dus was er een ondernemer die van alles maakt – zoals ANWB-paddestoelen en een complete scooterbeplating in één stuk – uit natuurlijke vezels met bijbehorende kunststoffen uit natuurlijke materialen. Nu nog zo’n scooter elektrisch laten rijden en hij kan uitgroeien tot icoon van de groene samenleving. Die ondernemer is Willem Bottger, van npsp composieten bv. Hij maakte onder andere een met vlasvezel versterkte catamaran die al jaren in wedstrijden vaart, en vervaardigt complete natuurlijke gevelbeplatingen voor gebouwen. Hij zegt ‘op zoek te zijn naar bouwondernemingen met een langere termijnvisie’.
Prototyping
Dat doen natuurlijk alle bedrijven die met nieuwe ontwerpen en nieuwe materialen op de markt komen. Voor Nabasco ontwierp René Roman Smeets een ‘nature based skateboard’ voor lange afstanden, een verlengd board gemaakt uit natuurvezelcompositen. ‘Een absolute must have’ noemt hij zijn board. Die natuurvezel is uiteraard vlas. René had eindeloos veel prototypes gemaakt en dat zelfde geldt voor Christiaan Maats met zijn schoenen. Willem Bottger zei met betrekking tot ontwerpers: ‘Architecten zijn onze belangrijkste ambassadeurs’ en ‘Duurzaam bouwen moet ook mooi’.
Crossovers
De voortrekkers van de Topsector Creatieve Industrie, prof. Valerie Frissen, directeur van de TKI Click/Nl en Annemieke Eggenkamp, uitvinder, vertaler en ontwerper en directeur van de Dutch Creative Council, zijn vooral geïnteresseerd in de crossovers tussen de ontwerpwereld en materialenleveranciers. Zij vinden dat de ontwerpers een grote rol in het hele proces moeten spelen. Van grondstof tot en met product. Vooral omdat design de enige manier om nieuwe gebruiksvoorwerpen van nieuwe materialen te introduceren. En, zoals beide hier eerder genoemde ontwerpers ook al meldden, de sleutel hiertoe is prototyping, prototyping en nog een keer prototyping, en de beide ’topcats’ van de creatieve topsector zeiden het ook nog eens een keer, je moet kunnen laten zien. Dus: prototypen!
Dergelijke ontmoetingen tussen de ontwerpwereld en de vertegenwoordigers van de maakindustrie binnen de biobased economy lijken mij uitermate nuttig, misschien nog wel meer dat tussen onderzoekers en (bio)fabrikanten, omdat je hier eindelijk eens wat te zien krijgt en er een duidelijk gevoel van, ‘ja het kan’ aan overhoudt.
www.oatshoes.com
www.npsp.nl
www.creative-council.nl
www.clicknl.nl