Wie niet in de toekomst gelooft, kan er maar beter helemaal niet aan beginnen. Hoe vaak heb ik niet lezers van ons boek ‘Groene Groei’ horen zeggen: ‘wat jullie willen kan helemaal niet, veel te optimistisch, je denkt toch niet dat bedrijven als Shell zomaar hun positie op zullen geven.’ Laatst mijn broer nog bij de dalende olieprijzen: ‘Nou, dat boek van jullie kan nu ook wel op de vuilnishoop.’
Maar je moet ergens beginnen, en begonnen is de groene economie al. Zowel bij de weldenkende burger als in de innoverende industrie. Wij laten in ons boek zien dat er grote industriële kansen liggen in duurzame technologie, ‘meer met minder’, op vele terreinen. Maar de weerstand is groot. Twee weken geleden nog bij het afkondigen van het komende verbod op de allergoedkoopste plastic zakjes liep iedereen te hoop. Marktkoopmannen: ‘Hoe moet het dan, moet alles in papieren zakken, moet iedereen een eigen tas meebrengen?’ Omzetverlies dreigt en dat is het enige dat telt. De VVD: ‘Een bijzonder slecht idee’, maar voor het gemak vergaten ze allemaal maar even dat die miljarden zakjes jaren daarna nog in de magen van vogels en vissen te vinden zijn. Vandaag liep ik een kilometer door een buitenwijk van Rotterdam, er lagen heel wat van die losse, slechts eenmaal gebruikte zakjes in de bosjes. Alweer, als je niet ergens begint, gebeurt er nooit wat. Tot nu toe kon de mensheid, als het ergens goed misliep, de zaken meestal wel weer rechttrekken, maar nu de problemen Global zijn geworden, zal dat niet meer zo eenvoudig zijn.
Optimistisch
Laatst ontvingen wij een recensie van Groene Groei, geschreven door ene Klaas de Jong voor de Nederlandse bibliotheken. Heel zijn korte stukje ging erover dat wij veel te optimistisch waren, ‘onevenwichtig’ zelfs, nog erger. Maar, beste Klaas, wat dan, hoe had jij je de toekomst gedacht? Gewoon op dezelfde voet doorgaan? En zo niet, welke industriële activiteit dacht je dan dat de kar zou trekken de komende dertig jaar? Heb jij ook het persbericht gezien van Unilever: hun ‘groene’ activiteiten groeien twee keer zo hard als hun overige artikelen? Ook zo onevenwichtig altijd, Unilever.
Of houden we het op internet en robotica? Die zullen wel doorgaan, maar dat waren nu juist de aanjagers van de vorige groeigolf in de economie. Niet alleen wij, maar aanzienlijk meer auteurs denken dat de economische groei zal (moeten) komen van de combinatie van duurzame technologie, hernieuwbare grondstoffen (agrarische producten dus), schone energieopwekking en hergebruik. Maar dan wel met behulp van hele slimme technologie en veel toegepaste nieuwe wetenschap. Kort gezegd een weldoordachte cirkeleconomie. Dat daarvoor een totaal andere instelling van zowel bedrijfsleven als van burger-consument nodig zal zijn, is zonneklaar. En ook dat er een enorme technologische vernieuwing van de grond moet komen. Maar waarom zou dat niet kunnen? Als we maar met z’n allen ervan overtuigd zijn dat dit de kant is die we op moeten gaan. Wereldwijd. Wij hebben in ons boek laten zien dat Nederland nu al zeer goed gepositioneerd is als de wereld, misschien met China voorop, schoner en productiever wil worden. Optimistisch? Inderdaad, maar aan het tegenovergestelde wil ik liever niet denken.