Noord-Nederland zou een centrum van algenkweek en algentechnologie kunnen worden. Algen leveren eiwitten, vetten en koolhydraten. Ze vragen voor hun groei alleen maar warmte, kooldioxide, en voedingsstoffen uit afvalstromen. Optimisten beweren dat algen wel tot 20% van de Nederlandse energiebehoefte voor hun rekening zouden kunnen nemen. Onderzoek en businessplannen gaan hand in hand.
Een groot thema
Algen vormen een groot thema bij Technologisch Topinstituut voor duurzaam wateronderzoek Wetsus in Leeuwarden. De deelnemende bedrijven betalen voor het onderzoek en gaan verder met de resultaten. Anthony Verschoor, werkzaam bij Ingrepro, een industriële algenkweker in Borculo, coördineert het algenthema bij Wetsus en begeleidt de promovendi.
Gedeeltelijk met kennis uit Wetsus, ontwikkelde hij bij Ingrepro de AlgenBioreactor (ABR), bedoeld voor waterzuivering (effluent polishing). De algen zitten hierin opgesloten in gelbolletjes, waarin ze zeer efficiënt voedingsstoffen (nutriënten) opnemen uit het water en daarbij nuttige biomassa maken. Algentechnologie kan nog op vrijwel alle punten aanzienlijk worden verbeterd: in de kweektechnologie zelf, en in de verwerking van de biomassa, inclusief oogst en splitsing in componenten (bioraffinage).
Industriële algen
Ingrepro van Anthony Verschoor levert ook de algen voor de kweekvijver van AkzoNobel in Delfzijl. Essent levert kooldioxide uit de centrale als voeding voor de algen, en wil de geproduceerde olie inzetten als bijstook in de eigen centrale. AkzoNobel heeft volgens Hans Feenstra, de ‘algenman’ bij AkzoNobel, het plan onverzadigde vetzuren uit algen te gebruiken als onderdeel voor nieuwe biocoatings, vooral nieuwe bioalkydverven. ‘De lat ligt hoog,’ zegt hij, ‘coatings zijn performance producten. Wij kiezen voor hogere toegevoegde waarde en verwachten binnen vier jaar resultaten.’
In Hallum staat sinds 2008 de algenkwekerij van Algae Food & Fuel, een joint venture van BioSoil en Tendris. Het bedrijf maakt veevoeder waaronder likstenen die vitaminen en mineralen bevatten. In dezelfde sfeer ligt het ‘algensnoepje’ voor paarden en kippen. AFF laat haar algen nog geen chemische basisproducten maken. Een volgende fase wordt gerealiseerd bij Acrres, een demonstratieboerderij van Wageningen UR en Eneco in Lelystad.
Het eerste grote commerciële algenproject
Al meer dan 15 jaar actief met algen is Robert Baard van AquaPhyto, een spin-off van de Universiteit van Amsterdam. Op luchthaven Schiphol heeft AquaPhyto een kweeksysteem voor de verwerking van bedrijfswater. De voorbereiding wordt getroffen voor opschaling naar 5 hectare, voldoende voor 40 ton/ha biomassa (droge stof) op jaarbasis. Robert Baard: ‘Dit wordt het eerste grote, commerciële algenproject in Europa. Teijin is een van onze investeerders met belangstelling voor het maken van farmaceutische producten uit algen voor de Aziatische markt. Samen met de NOM onderzoeken wij de mogelijkheden voor grootschalige teelt bij Harlingen. We denken daarbij niet aan de productie van biodiesel, dat is te laagwaardig, maar wel aan veevoeder en voeder voor schelpdieren en we zullen daarvoor gebruik gaan maken van alle mogelijke lokale reststromen, waaronder die van slachterijen.’
Tenslotte zijn er nog diverse plannen om in de Eemshaven reusachtige bekkens aan te leggen voor energieproductie uit algen. Biodiesel dus. Het Noorden is daar erg geschikt voor dank zij grote hoeveelheden restwarmte, kooldioxide en afvalwater. Het zou in totaal wel om enorme oppervlakten gaan. Zulke plannen zijn nog erg vaag en onbestemd. Voorlopig trekken kleine en middelgrote innovatieve bedrijven de ontwikkeling . De mogelijkheden ervoor zijn in Noord-Nederland ruim voorhanden.
Met dank aan de NOM, ontwikkelingsmaatschappij voor Noord-Nederland