In vijftig jaar tijd is de technologie veranderd van de boeman in de redder van de mensheid. Vroeger vormden grootschalige energie-intensieve processen het toppunt van technologie, met veel bijkomende schade die achteraf blijmoedig werd opgeruimd (het hoorde erbij). Tegenwoordig grijpen … Read more
De Nederlandse agrarische sector kampt met een structureel probleem: het mestoverschot, een gevolg van de grote veestapel. De veeteelt in Nederland maakt gebruik van grote importen van soja en andere grondstoffen voor veevoer. Daardoor ontstaat ‘aan het eind van de … Read more
Koffiebranderij Peeze uit Arnhem bracht vorige maand de eerste fairtrade klimaatneutrale koffie op de markt. Bij deze fairtrade koffie wordt de CO2-uitstoot in de keten eerst zoveel mogelijk verminderd; de overblijvende uitstoot wordt gecompenseerd met emissierechten van koffieboeren. Andere agrarische … Read more
Er waait een frisse wind uit Den Haag voor de Nederlandse windenergiesector. Na jaren van kwakkelen door ongelukkige beleidskeuzen en groeiende tegenstand, gloort er nu hoop aan de horizon. Het Energieakkoord kent een sleutelrol toe aan windenergie, zowel op land … Read more
Niet meer dan 30% van onze energievoorziening kan duurzaam zijn binnen de komende 25 jaar. Een heldere strategie voor doorgaand gebruik van fossiele energiebronnen is nodig, waarbij een gezonde competitie en een gelijk speelveld voor alle commerciële vormen van energie … Read more
In onze vorige column hebben we de potentie van biomassa laten zien. Nu zullen zon en wind de revue passeren. Tevens maken we een schatting van wat redelijkerwijze haalbaar is voor het aandeel duurzame energie. Zon en wind samen zouden … Read more
Na enkele decennia onderzoek en ontwikkeling is een tussenbalans zinvol en, op hoofdlijnen, ook goed uitvoerbaar. Wind en biomassa laten om verschillende redenen hun grenzen zien. Zonne-energie heeft nog heel veel potentie. Andere duurzame bronnen, zoals getijdenstromen, geothermische energie of … Read more
Bedrijfsstrategieën zijn een wankele basis om de samenleving op een duurzaam spoor te zetten. Ze kunnen veranderen, als andere strategieën meer winst opleveren. De groene CEO kan worden vervangen door een meer traditionele. Het bedrijf kan worden overgenomen door een … Read more
Fosfor is een essentieel element bij de opbouw van plantaardige en dierlijke biomassa. Maar waar levende organismen stikstof en zuurstof uit de lucht kunnen halen voor hun processen, komt fosfor slechts voor als delfstof, in de vorm van fosfaat. De … Read more
ILUC is misschien in 2000-2010 helemaal niet voorgekomen – het verrassende resultaat van ons onderzoek bij Biomass Research, gebruik makend van statistieken die niet eerder voor dit doel waren geanalyseerd. Ja, boeren teelden veel meer gewassen voor biobrandstoffen. Maar dit … Read more
De afgelopen weken heeft de publieke discussie over schaliegas een nieuwe piek bereikt. Waterbedrijven en bierbrouwers pleiten publiekelijk voor een moratorium in verband met drinkwaterrisico’s en de VNCI vraagt compensatie omdat onze concurrentiekracht onder druk staat. In sessies over schaliegas … Read more
Duurzaamheid – blijvend belangrijk, of de waan van de dag? Wij denken het eerste. Des te belangrijker om zeer kritisch te zijn over duurzaamheid en de inhoud die belanghebbenden eraan geven. Weet u nog hoe enthousiast men was, tien jaar … Read more
Plexiglas veroorzaakt 2½ kilo CO2 uitstoot per kilo product, zo concluderen Geo en ik. We hebben het opgezocht op internet. Glas is veel minder zuinig, 8,4 kilo CO2 per kilo glas. Tenzij je gerecycled glas hebt, dan is het nog … Read more
Er zit veel emotie in de food/fuel discussie. Uiteraard verpakt in keurige argumenten en aangevuld met beschouwingen over LCA en ILUC, maar allemaal uitgaand van een dagelijkse kom rijst voor de arme medemens en zorg voor de aarde. Overigens prima … Read more
Om de hoek bij de Maasvlakte, op het eerste duin bij Oostvoorne staat het zeer duurzame restaurant ‘Aan Zee’. Vroeger een autostrand, waar de jeugd zich enorm kon uitleven, nu natuur- en stiltegebied en een duurzame plek voor biologisch eten … Read more
Duurzaamheid wordt steeds belangrijker voor de biobased economy, aldus Patricia Osseweijer. Zij is hoogleraar in Science Communication aan de TU Delft en onder meer hoofd van de Biotechnology and Society onderzoeksgroep. Dat toenemend belang van duurzaamheid is bijvoorbeeld zichtbaar in … Read more
Voor moleculair denkende wetenschappers zoals chemici en biotechnologen is het gebruik van biomassa voor energieproductie eigenlijk bijna een doodzonde. Het staat gelijk aan het simpel afbranden van een top meesterwerk. De leek heeft een soortgelijke emotie, maar een slag anders. … Read more
‘De falende energietransitie zit de biobased economy in de weg,’ zegt Jan Rotmans. ‘En dat terwijl de energiesector gaat verdwijnen. Bij de komende transitie gaat de chemie zijn energievoorziening zelf ter hand nemen. Ze hebben vooral schone energie nodig. En … Read more
Met spanning had ik uitgekeken naar het rapport dat Oxfam Novib op 26 november jl. zou publiceren om zijn campagne tegen Europese biobrandstoffen te rechtvaardigen. Volgens hen zou hieruit ‘de stellige conclusie’ volgen ‘dat de economische en politieke krachten (…) … Read more
Bijna 50 ton olivijnzand is nodig om begin december in Den Haag op het Lange Voorhout een kerststal te bouwen. Olivijn is een mineraal gesteente dat CO2 bindt. Het lijkt een lachwekkend initiatief tegenover het verse bericht dat de bouwers … Read more
Ze zijn grotendeels uit het straatbeeld en van de gemeentelijke aanplakborden verdwenen, de affiches tegen schaliegas. Een enkele auto rijdt er nog mee rond. Maar het verzet is nog niet gebroken. Eerdere artikelen over schaliegas verschenen op 12 juli, 9 … Read more
Diederik van der Hoeven lijkt ons morele standpunt te steunen, maar vraagt zich af of dit wel praktisch toepasbaar is. Maar wij hebben juist ons standpunt over bijmenging van biobrandstoffen verhard vanwege de praktische consequenties van het biobrandstoffenbeleid van de … Read more
In twee columns heb ik op deze site het food/fuel probleem aan de orde gesteld. Op de eerste heeft Oxfam Novib gereageerd. Maar op een paar dringende vragen kwam gewoon geen antwoord. Daarom nog een keer het food/fuel probleem en … Read more
Stijgende voedselprijzen hebben een nieuwe ronde in de food/fuel discussie ontstoken. Ze hebben veel invloed gehad op het beleid van de EU: deze heeft de ambitieuze doelstellingen voor biobrandstoffen in 2020 laten vallen. Maar de argumenten in het food/fuel debat … Read more
Eén van de dingen die ik heb geleerd bij het werken voor maatschappelijke organisaties, is dat je beter investeringen kunt aanpakken dan handel. Als ik een producent ervan kan overtuigen, bepaalde aanpassingen te doen in zijn investeringsbeleid (met betrekking tot … Read more
Het Oxfam Novib werkdocument 161, getiteld ‘The hunger grains’, heeft veel invloed gehad op de beslissing van de EU om een streep te zetten door zijn ambitieuze doelstellingen voor biobrandstoffen in 2020. Helaas! Want de gegevens die het rapport aanvoert, … Read more
‘Iedereen kent inmiddels wel het fenomeen Plastic Soep.’ Deze zin hoor ik steeds vaker de laatste tijd. Toch zou ik niet graag diegenen te eten willen geven die er nog niet van gehoord hebben. En nog minder diegenen die ten … Read more
In kranten en op TV wordt de laatste weken veel aandacht besteed aan het maken van brandstoffen als benzine en diesel uit kooldioxide en water. Soms met sensationele koppen zoals in The Independent van 19 oktober: ‘Exclusief: Innovatieve wetenschappers maken … Read more
Vergroening is nodig, ja het is de enige weg uit de crisis, zegt een op 8 oktober gestuurde brief van wetenschappers, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties aan de kabinetsformateurs. Een groen industriebeleid is nodig. ‘Overal in Europa is vergroening van de … Read more
Het interessante van festivals als Springtij op Terschelling is dat je er af en toe volkomen onverwacht mensen met echt vernieuwende ideeën tegenkomt. Iemand als Gunter Pauli die het begrip ‘Blue Economy’ uitvond omdat de ‘Green Economy’ hem niet snel … Read more
Veel betrokkenheid bij duurzaamheid op het Springtij festival, vorige week op Terschelling. Maar niet bij de vertegenwoordigers van de energiesector, die wel zo moedig waren geweest om hun onduurzame beleid toe te lichten voor een zeer kritische zaal. Een kolenbelasting … Read more
Bij het horen van het woord bonobo roepen veel mensen, vooral intellectuele mannen, uit: seks!, en hun ogen beginnen te twinkelen. Ja, het is waar: seks neemt een belangrijke plaats in bij de bonobo’s, veel meer dan bij onze andere … Read more
Een recent rapport van de Duitse Academie van Wetenschappen Leopoldina ( op 10 augustus hier besproken door Diederik van der Hoeven) pleit voor een selectief energetisch gebruik van biomassa. Dat is een goed advies. Fotosynthese is prachtig, maar het energetisch … Read more
Het recente rapport ‘Bioenergie: Möglichkeiten und Grenzen’ van de Duitse Nationale Academie van Wetenschappen Leopoldina, is het jongste in een groeiende lijst van kritische publicaties over bio-energie. Op macroniveau geeft het rapport de voorkeur aan zonne- en windenergie boven biomassa … Read more
Traditioneel gingen duurzaamheidsdebatten altijd over onze de omgang met de natuur. Boeken als ‘Silent Spring’ van Rachel Carson, het rapport van de Club van Rome, en de afspraken in Rio de Janeiro uit 1992, gingen over de schade die wij … Read more
Duurzaamheid is een lastig onderwerp. Meestal willen gesprekspartners nog wel accepteren dat wij mensen activiteiten ondernemen die gevaar opleveren voor de planeet, ecosystemen, toekomstige generaties, planten, dieren. Maar vervolgens hebben ze grote moeite met suggesties dat het menselijk handelen, en … Read more
Teleurstelling en vastberadenheid. Dat waren overheersende gevoelens bij de terugblik op Rio+20, 19 juli in Den Haag. Teleurstelling over het gebrek aan resultaat: slechts de bevestiging van al gemaakte afspraken, zonder nadruk op hun urgentie. Zoals de Nederlandse delegatieleider Kitty … Read more
Ik was zo’n kleine twintig jaar niet meer in de bergen geweest – met een huisje in de Franse campagne waar je steeds weer naar toegaat – maar nu kwam het er toch van. In de Franse Alpen, bij Morzine … Read more
‘We hebben het afgelopen jaar gewerkt aan een roadmap voor de groene chemie van AkzoNobel,’ zegt Jos Keurentjes, director technology van AkzoNobel Industrial Chemicals en hoogleraar aan de Technische Universiteit Eindhoven. ‘Het blijkt dat we al op 9% renewables in … Read more
Essent is een van de grootste Nederlandse elektriciteitsbedrijven, kort geleden onderdeel geworden van het Duitse RWE. Essent is de grootste importeur van biomassa in de Nederlandse energiesector. Het heeft veel moeite gedaan om de duurzaamheid van zijn importen te verbeteren, … Read more
In Nederland heeft 2009 het Instituut voor Maatschappelijke Innovatie (IMI) op verzoek van het Interdepartementale Programma Biobased Economy elf maatschappelijke organisaties geïnterviewd over hun houding tegenover de biobased economy. Alle NGO’s staan open voor dialoog en zijn benieuwd naar de … Read more
Hoge opbrengsten van gewassen zijn in het algemeen alleen mogelijk bij goede bemesting. Fosfor is een essentieel element bij de opbouw van plantaardige biomassa. Maar terwijl we stikstofmest synthetisch maken, kan fosfor alleen als grondstof (fosfaat) worden gewonnen. De voorraden … Read more