Door zijn milieukenmerken is hennep een van de isolatiematerialen met de laagste koolstoffootprint. Als gevolg van een recente wereldwijde opwaardering van groene bouwmaterialen met lage footprint is er de laatste tijd veel belangstelling voor hennep. Maar al eeuwen geleden werd … Read more
Zo lang veranderde genen niet terecht komen in het eindproduct, is niemand tegen deze technologie; ook tegenstanders van genetische manipulatie hebben dan geen bezwaren, zo luidde de conclusie van een eerder artikel. Problemen ontstaan pas bij genetisch veranderd voedsel. Of … Read more
De IEA Global Energy Outlook 2017, gepubliceerd in november, geeft duidelijk aan hoe snel het perspectief op duurzame energie verandert. IEA heeft altijd het belang van duurzame energie voor de toekomstige wereld-energievoorziening gebagatelliseerd; maar in hun laatste outlook komen duurzame … Read more
Nadat aanvankelijk de ideeën alle kanten op gingen, zijn de voorvechters van zeewier (macro-algen) in de bio-economie nu begonnen aan het moeizame werk van het ontwikkelen en finetunen van hun technologieën. Ideeën over installaties met maar één product, zoals biogas … Read more
De leidende organisaties van campagnes tegen genetische manipulatie zijn Friends of the Earth en Greenpeace; maar het is moeilijk te achterhalen wat precies hun bezwaren zijn. Belangrijk is hun opmerking dat heel veel mensen er tegen zijn, en dat zij … Read more
De twee bedrijven die we tot nu toe hebben besproken in deze serie gebruiken fermentatietechnologie om zijde te imiteren; maar het Amerikaanse bedrijf Kraig Biocraft Laboratories gebruikt het oude werkpaard, de zijderups. Zij hebben genen van spinnen ingebracht in de … Read more
Spinrag combineert eigenschappen die heel moeilijk zijn na te maken. Men zegt dat het 340 keer zo sterk is als staal; en we kunnen ook horen dat een net, geweven van spinrag met een dikte van 1 cm, een Boeing … Read more
Geopolitiek van fossiele, minerale en agrarische grondstoffen gaat minder belangrijk worden, zo concludeerden wij in vier artikelen. Maar een nieuwe geopolitieke dimensie wordt snel overheersend: de geopolitiek van informatie. De betrouwbaarheid van informatie neemt af. Met sociale media scheppen mensen … Read more
Lange tijd was natuurzijde het spreekwoordelijke voorbeeld van de unieke vermogens van de natuur: een sterk en ademend materiaal, zacht aan de huid zoals geen enkele kunststof. Maar het namaken van dit materiaal is nu bijna gelukt: wij hebben kunstmatige … Read more
Een van de economische bestsellers van dit moment is Donut Economie van de Britse econoom Kate Raworth. Haar boek is een frontale aanval op de dominante neoliberale economische theorie. Permanente groei is onmogelijk! Daarmee overschrijden wij de grenzen van wat … Read more
Afgelopen week bezocht ik een netwerkbijeenkomst over plattelandsontwikkeling. Dit aandachtsgebied ligt wat verder weg van directe bio-based ontwikkelingen, maar zal niettemin door de bio-based economie worden beïnvloed. Eén van de deelnemers noemde het ontbreken van grootschalige agrarische innovatieprojecten. Ik bezocht … Read more
In een eerste artikel formuleerden we dat plastic afval niet meer zou moeten ontstaan in tien tot vijftien jaar tijd. Dit ambitieuze doel moet van twee kanten worden benaderd: ontwerp van plastics aan de inputkant, en toegesneden verwerking aan de … Read more
De mensheid moet zichzelf een duidelijk doel stellen: plastic afval zou binnen 10 tot 15 jaar niet meer moeten ontstaan. Dit ambitieuze doel moet van twee kanten worden aangepakt: ontwerp van plastics aan de inputkant, en toegesneden verwerking aan de … Read more
Geleidelijk zal de invloed van minerale, fossiele en agrarische hulpbronnen als geopolitieke wapens verminderen, zo concludeerden wij in drie artikelen. Het vervangen van kritische materialen en de ontwikkeling van nieuwe technologieën spelen hierbij een sleutelrol. Maar de geopolitiek van fosfaat … Read more
De wereld zal anders tegen duurzame energie moeten gaan aankijken. Visionair en grootschalig denken is vereist. De tijd is voorbij dat zonne- en windenergie ‘ingepast’ moesten en konden worden in de omgeving. Duurzame energie gaat integendeel vanaf nu de omgeving … Read more
Het Horizon 2020 EU onderzoeksproject COSMOS heeft tot doel om de importafhankelijkheid van de Europese oleochemische industrie te verminderen. Momenteel importeert de industrie veel kokosnoot-, palm-, palmpit- en castorolie voor het maken van producten als plastics, wasmiddelen en weekmakers. Bij … Read more
Kunnen voedselvoorziening en toegang tot schoon water zich ontwikkelen tot geopolitieke wapens, zoals jarenlang fossiele energie? Daarvoor zou er een structurele onbalans moeten bestaan tussen voedsel en water aan de ene kant, en de bevolkingsgroei aan de andere kant. Maar … Read more
Bij de laatste EFIB in oktober 2017, in Brussel, leken nationale bio-economie strategieën achter te lopen op marktontwikkelingen en bedrijfsvisies. De huidige bio-based bedrijfsstrategieën gaan richting circulaire economie, en daarmee verder dan duurzaamheid in termen van koolstofarm en schone energie. … Read more
Meer dan 150 organisaties steunen een nieuwe verklaring die oproept tot een wereldwijd verbod voor oxo-afbreekbare plastics in verpakkingsmateriaal. Onder de ondertekenaars zijn grote bedrijven, bedrijfstakorganisaties, maatschappelijke organisaties, onderzoekers en politici. Onder meer M&S, PepsiCo, Unilever, Veolia, British Plastics Federation … Read more
Duurzame energiebronnen zijn van nature overal ter wereld te oogsten, en daarom zelf niet een bron van internationale conflicten. Maar zij maken gebruik van kritische materialen – materialen waarvan de aanvoer onzeker kan zijn, zeker als duurzame energie sterk zou … Read more
In de geopolitiek is lange tijd de verdeling van fossiele brandstoffen in de aardkorst zeer belangrijk geweest: dit zijn de belangrijkste bezittingen in een wereld gebaseerd op fossiele brandstoffen. Zij zullen nog enkele tientallen jaren in gebruik zijn, maar hun … Read more
Jammer genoeg worden kleren, zelfs als ze gemaakt zijn van biologische, milieuvriendelijke of gerecyclede materialen, zelf meestal niet hergebruikt of gerecycled. De meeste oude kleren worden gestort of verbrand. Metabolic heeft kort geleden een partnership gesloten met Fashion for Good, … Read more
Sommige auteurs over energie denken dat systeemveranderingen een ernstig probleem zullen gaan vormen voor duurzame en variabele energie. De kosten zouden uit de hand kunnen lopen door instabiliteit van het elektriciteitsnet en/of de maatregelen om deze te voorkomen. Maar sommige … Read more
3D printen heeft de toekomst. Daarmee zullen we voorwerpen heel anders gaan maken – misschien veel minder in fabrieken en veel meer in de winkel om de hoek. Maar tot nu toe leenden veel biobased materialen zich niet voor 3D … Read more
In een eerste artikel over de systeemkosten van duurzame energie kwamen we tot de conclusie dat deze kosten misschien huizenhoog gaan worden als het net er zou blijven uitzien als vandaag. Dit zou de toekomst van de duurzame energie kunnen … Read more
Nano3Bio is de naam van een door de EU gefinancierd programma waarin de productie en eigenschappen zijn onderzocht van chitosan, een veelbelovend groen materiaal. Het consortium hield onlangs zijn afsluitende bijeenkomst in Hyderabad, India. Chitosan heeft belangrijke toepassingen in petto … Read more
Toen duurzame energie nog jong en onbetekenend was, verkondigden de tegenstanders dat duurzame bronnen nooit zouden voldoen. Wij zouden altijd traditionele energievormen (fossiel en/of kernenergie) nodig hebben omdat we ook energie willen gebruiken als de wind niet waait en de … Read more
De zonnecelindustrie is in heftige beweging. Zonnecellen worden steeds goedkoper en de vraag ernaar groeit elk jaar met 30%. Dat betekent een enorme uitdaging voor een industrie die nu al vrij groot is, met dit jaar naar verwachting een omzet … Read more
In de eerste week van September waren bio-based parkbanken in Bergen op Zoom in het nieuws. Het initiatief voor de aanschaf van elf van deze banken, gemaakt van een composiet van lichtgewicht beton met vezels van olifantsgras, kwam van de … Read more
Zonne-energie (photovoltaics, PV) is niet langer meer die mooie maar weinig relevante manier om energie op te wekken, maar gaat de basis vormen van de energievoorziening. De wereld zal anders tegen PV moeten gaan aankijken: zich aan zonne-energie aanpassen, in … Read more
Onderzoekers van de Universiteit van Bath (VK) en het bedrijf ModCell hebben stro ontwikkeld als een milieuvriendelijk en levensvatbaar modern bouwmateriaal. Zoals ze zelf zeggen, ‘ons onderzoek heeft geleid tot betaalbare en milieuvriendelijke huizen. De eerste super-geïsoleerde, klimaatvriendelijke huizen van … Read more
Op 15 september is de eerste Kipster geopend in Venray, een kippenfarm die zichzelf omschrijft als ‘de meest dier-, milieu- en mensvriendelijke boerderij voor legkippen ter wereld’. De ontwerpers van Kipster hebben niet alleen alle aandacht besteed aan het welzijn … Read more
Op de Eurobike tentoonstelling in Friedrichshafen, afgelopen augustus, showde Vredestein een prototype van zijn Fortezza Flower Power. Deze innovatieve band is gemaakt van rubber uit paardenbloemen. Het prototype is het resultaat van een gezamenlijk EU-project genaamd DRIVE4EU, waaraan KeyGene, Vredestein … Read more
Het Europese biobrandstoffenbeleid wordt herzien. In november vorig jaar werd de nieuwe ontwerp richtlijn voor duurzame energie (RED II) gepubliceerd, en in de komende maanden worden daarover besluiten genomen. Het grootste verschil met RED I is het verder terugdringen van … Read more
Landbouwafval is om twee redenen een probleem. Het levert een afvalprobleem op, en zijn economische waarde wordt niet benut. In een wereld waarin ‘geen afval bestaat’ moet het nuttig worden gebruikt. Dat wil zeggen: opgewerkt in een industrieel proces, voor … Read more
Op 5 augustus bevatte de Biofuels Digest een groot artikel over chitosan, een interessante groene stof met een grote toekomst, maar tot nu toe bijna onbekend bij het publiek (en jammer genoeg ook bij de industrie). We schreven er drie … Read more
Groene basischemicaliën hebben het moeilijk: bij de huidige lage olieprijzen kunnen ze maar moeilijk concurreren met chemicaliën uit aardolie. Toch voorspelde een rapport van nova-Instituut in de komende vijf jaar een groei van 8% voor deze hele groep. Vorige maand … Read more
Cyrene is een groen oplosmiddel bedoeld om giftige oplosmiddelen te vervangen in de fijnchemie en de farmaceutische industrie. Het wordt gemaakt door Circa, een Australisch bedrijf dat samenwerkt met het Green Chemistry Centre of Excellence (GCCE) aan de Universiteit van … Read more
Eind mei was ik op bezoek bij een Green Deal netwerkbijeenkomst in Amersfoort. Leuke locatie, de bijeenkomst zelf was niet heel opwindend, maar ik heb wel een aantal mensen gesproken op de borrel na afloop en meegedaan met een leuke … Read more
Aangemoedigd door de Nederlandse toponderzoeker Robbert Dijkgraaf mochten op 16 juli een paar academici van internationale statuur op de TV fantaseren over de toekomst. De voetjes gingen hierbij heerlijk van de vloer. ICT lijkt veel onderzoekers het hoofd op hol … Read more
Vorige maand werd opnieuw een groot onderzoek over neonicotinoïden (neonics) gepubliceerd in Science. Groepen als Greenpeace en Friends of the Earth die geen neonicotinoïden willen, reageerden heftig; het onderzoek lijkt aan te tonen dat ‘neonicotinoïden schade berokkenen aan de gezondheid … Read more
In een interview over digitalisering van onderwijs, Onderwijs moet de voordelen van ICT gebruiken, verschenen in NRC op 8 mei 2017, werd de voorzitter van de Onderwijsraad, tevens hoogleraar onderwijseconomie, gevraagd of digitalisering een nieuw vak moet worden. Haar antwoord: … Read more
Bij de Bio-Based Materials conferentie in Keulen, georganiseerd door nova-Instituut, eindigde een speciaal materiaal als tweede bij de verkiezing van het groene (bio-based) materiaal van het jaar: Paptic®. ‘De volgende generatie papieren zakken – lichter en sterker’, zoals het bedrijf … Read more
De mensheid zal meer voedsel moeten telen op minder land, zo betogen Hidde Boersma en Joost van Kasteren in de recent verschenen bundel Ecomodernisme, Het nieuwe denken over groen en groei. Genetische modificatie gaat daarbij een belangrijke rol spelen. En … Read more
Er gaat altijd wat tijd overheen, voordat mensen de sociale gevolgen van een nieuwe technologie door krijgen. Er komt eerst een discussie onder onderzoekers, later misschien een publiek debat. Dit proces begint met het stellen van moeilijke vragen – en … Read more
In drie columns heb ik de kwestie onderzocht van bijensterfte en neonicotinoïden (neonics), en ook de gevolgen van insecticiden voor bestuivende insecten en natuurlijke vijanden van schadelijke insecten, en tenslotte de diensten die biodiversiteit levert aan landbouw en economie. Misschien … Read more
In de eerste twee columns in deze serie heb ik de problemen laten zien van het vinden van de waarheid over neonicotinoïden en hun effect op bestuivende insecten. De inzet is hoog. Neonicotinoïden maken een derde uit van alle insectenbestrijdingsmiddelen … Read more
De internationale conferentie over groene (bio-based) materialen werd dit jaar voor de tiende keer gehouden in Keulen; de conferentie is een jaarlijks hoogtepunt voor de groene industrieën en wordt georganiseerd door het Duitse nova-Institut. Net als altijd was er aan … Read more
Voor ons was 21 april een memorabele dag. Een maand eerder dan gepland presenteerden we ons nieuwe boek: More with Less, Welcome to the Precision Economy. De presentatie vond plaats op een conferentie in Groningen met als onderwerp de laatste … Read more
Neonicotinoïden (neonics) hebben een overwegend schadelijk effect op bijen en andere bestuivende insecten – niet verwonderlijk, want deze ‘neonics’ zijn bedoeld om (in veel hogere concentraties) insecten te doden. Maar het blijkt erg moeilijk om betrouwbare informatie te verzamelen over … Read more