Hoe is die penicillineschimmel nu precies in de petrischaal van Alexander Fleming terecht gekomen? En waardoor waren de omstandigheden op dat moment zo gunstig voor het doden van de stafylokokken? Tot op de dag van vandaag is dat niet precies … Read more
We zijn steeds slimmer geworden. Slimheid die zich uit in subtiliteit: we hebben steeds minder energie en hulpmiddelen nodig om een gewenst resultaat te behalen. En dat is maar goed ook, want onze planeet kan de welvaartsgroei bijna niet meer … Read more
Het verhaal van de ontdekking van penicilline door Alexander Fleming is algemeen bekend. Bij terugkomst van vakantie op 3 september 1928 ziet hij in een petrischaal met een kweek van bacteriën (stafylokokken) een plek waar geen bacteriën groeien; er groeit … Read more
Had je gedacht dat genetische modificatie (uitwisseling van genetisch materiaal) kunstmatig was? Alleen gedaan door de mens? Uit nieuw onderzoek blijkt nu dat uitwisseling van genetisch materiaal vaak voorkomt zelfs bij hogere planten. En zelfs tussen tamelijk verschillende soorten. Vooral … Read more
De titel van de vorige aflevering (Hoogmoed komt voor de val) doet onvoldoende recht aan het grote belang van de sulfa’s voor de verdere ontwikkeling van de medische chemie. In feite luiden de sulfa’s juist een nieuw tijdperk in de … Read more
Zeewier wordt momenteel vooral geteeld in Azië. Maar de Noordzee, tussen Engeland en het Europese continent, is een aantrekkelijke plaats voor zeewierteelt. Deze tussenzee is rijk aan voedingsstoffen. Zeewier kan voedsel leveren, nuttige stoffen en biogas. Er zijn nog wel … Read more
M&B 693, sulfapyridine, wordt zowel in Engeland als Amerika met enorm veel fanfare ontvangen. Met name in de oorlogsjaren vormen de sulfa’s een dankbaar onderwerp voor goed nieuws. Project ‘100 jaar antibiotica’ Aflevering 9. Tussen twee vuren Aflevering 10. Internationale … Read more
Een voedselbos is een bos met zoveel mogelijk eetbare soorten. Gewaardeerd om zijn biodiversiteit, ecologische veerkracht en de productiviteit van zijn biomassa. Een voedselbos is zelfvoorzienend en klimaatbestendig. Een alternatief voor de landbouw? En kan de boer voldoende verdienen met … Read more
Al in 1937 ziet de medische professie in het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en de Verenigde Staten het grote belang van sulfanilamide en de andere sulfa’s in; in elk land om verschillende redenen. Project ‘100 jaar antibiotica’ Aflevering 8. Het succes … Read more
Vorige maand was het tien jaar geleden dat een tsunami de Westkust van Japan trof. De kerncentrale van Fukushima kwam onder water te staan. Er volgde een gedeeltelijke meltdown en een waterstofexplosie, waarbij veel radioactiviteit vrijkwam. Veel media stonden stil … Read more
We hebben nog niet het hele verhaal over de sulfa’s in Duitsland tijdens WO II verteld. Voor de geïnteresseerde lezer is het al genoemde boek van John E. Lesch zeer aan te bevelen: The First Miracle Drugs, How the sulfa … Read more
Na Prontosil breken de sulfa’s pas echt door. Het succes krijgt vleugels in WO II, met name in de legers van Duitsland en zijn bondgenoten. Maar het succes heeft een brede zwarte rand. IG Farben is niet alleen een groot … Read more
We moeten de energietransitie snel doorlopen. Omdat doorgaan met uitstoten van kooldioxide ernstige klimaatgevolgen gaat hebben. Daarom hebben we transitiepaden nodig die weinig weerstand oproepen. De Scientific American stelde laatst een pad voor waarbij we gebruik blijven maken van bestaande … Read more
Volgens één lezing van de geschiedenis van aspirine heeft de Duitse chemicus Felix Hoffmann, werkzaam bij Bayer, in 1897 het dossier voor elkaar. Felix is 29 jaar. Zijn vader lijdt naar verluidt aan artritis en beleeft na eerste inname van … Read more
In een vorige maand gepubliceerd rapport behandelt Lux Research het nuttig gebruik van CO2. Het bedrijf voorspelt een groei van deze sector tot $ 70 miljard in 2030 en tot $ 550 miljard in 2040. CO2 wordt onder meer gebruikt … Read more
In de column ‘Het individu bestaat niet’ hebben we getipt aan de invloed van de micro-organismen in ons lichaam op onze ontwikkeling. De biologen zijn al een stuk verder. Het aantal levende gasten in ons lichaam (ons microbioom) loopt in … Read more
Met het succes van Salversan in handen denkt Ehrlich in sneltreinvaart allerlei andere ziekteverwekkers te kunnen elimineren. In 1914 spreekt hij het 7de Internationale Medische Congres in Londen toe. Vrij vertaald zegt hij: ‘Alle landen ter wereld zijn hier vertegenwoordigd … Read more
Houten vensters? Hout, niet voor het kozijn maar voor het doorzichtige binnenwerk in plaats van glas? Ja, we weten door modern onderzoek dat we met een milde chemische behandeling doorzichtig hout kunnen maken. Een nieuwe toepassing voor dit groene materiaal! … Read more
Veel van onze lezers zullen de prominente rol van Duitsland kennen bij de ontwikkeling en de vele toepassingen van synthetische kleurstoffen. Ook zullen veel mensen de naam kennen van Justus von Liebig als de ‘founding father’ van het onderzoek naar … Read more
‘De chemische en materialenindustrie zal de komende 20 jaar meer veranderingen zien dan in de afgelopen 50 jaar of meer,’ zegt Anthony Schiavo, senior onderzoeker bij Lux Research. Ze hebben net een rapport gepubliceerd over startups die de chemische en … Read more
De kostprijs van duurzame energie blijft dalen, en er komen ook steeds meer mogelijkheden voor goedkope energieopslag. Waarmee het eeuwige bezwaar tegen zon en wind (‘wat doe je als de wind niet waait en de zon niet schijnt’) steeds meer … Read more
Het was zeker niet vanzelfsprekend voor de 19e-eeuwer dat je met chemie bacteriën zou kunnen bestrijden. Chemie was een beginnende wetenschap. Toepassingen lagen in vervuilende en gevaarlijke industrieën. Dat ook de levende natuur langs chemische processen verloopt, was een nieuw … Read more
Hugh Hampton Young keert in 1913 terug naar de VS van de internationale medische conferentie in Londen, diep onder de indruk van de chemotherapie van Paul Ehrlich. Young is als chirurg werkzaam aan het Brady urologisch instituut van de Johns … Read more
De twee belangrijkste koolstofarme energiebronnen, duurzame en kernenergie, strijden om investeringsgelden. Maar als we het goed zien, is de keus ‘duurzaam tegen kern’ al gemaakt. Duurzaam heeft gewonnen. Hoewel het misschien nog wel zeker tien jaar zal duren voordat iedereen … Read more
Een recent artikel in Nature Energy bevestigt wat oplettende lezertjes al hadden vermoed: duurzame bronnen zijn veel beter in het scheppen van een koolstofarm energiesysteem dan kernenergie. Ze hebben wel een andere elektriciteits-infrastructuur nodig. Maar netbeheerders leren snel hoe ze … Read more
In 1890 benoemt Robert Koch Paul Ehrlich tot zijn assistent. Hoewel Ehrlich (1854-1915) in de eerste plaats medicus is (hij ontwikkelt samen met Emil Adolf von Behring een vaccin tegen difterie), is hij vooral gefascineerd door de chemie. Project ‘100 … Read more
Van langlopende conflicten is het nooit helemaal zeker wanneer ze zijn begonnen, of wat de oorzaak ervan was. En wie speelde precies welke rol? Dat wordt vaak bepaald door de beschouwer of door het tijdstip waarop men terugkijkt op de … Read more
Direct na afloop van de Eerste Wereldoorlog kwam het onderzoek tegen infecties serieus op gang. De druk om te scoren was hoog, heel hoog. Bacteriële infecties waren verantwoordelijk geweest voor de meeste doden in de modderige loopgraven. In de decennia … Read more
In april en mei van 2020 onderzochten Engelse wetenschappers in een klein klinisch onderzoek het effect van inhalatie van verneveld interferon-bèta-1a (SNG001) op het ziekteverloop van COVID-19 patiënten. De resultaten zijn hoopvol en rechtvaardigen verder onderzoek. Longinfecties Als 71-jarige man … Read more
Overal komen nieuwe materialen uit groene grondstoffen tevoorschijn. Op basis van natuurlijke materialen, vaak bewerkt met moderne chemische technieken. Vaak lijken ze materialen uit fossiele en minerale grondstoffen te kunnen vervangen. Hier een paar van zulke innovaties. Natuurlijke materialen uit … Read more
Dierproeven vormen een heet hangijzer. Aan de éne kant hebben veel mensen groot bezwaar tegen het opzettelijk aantasten van dierenwelzijn. Aan de andere kant zijn deze proeven nodig om de veiligheid van medicijnen en nieuwe materialen vast te stellen; de … Read more
Door onze levensstijl kunnen pandemieën als Covid-19 vaker optreden en desastreuze gevolgen hebben. Tenzij we in actie komen. Aldus een nieuwe studie van IPBES, het Intergovernmental Platform on Biodiversity and Ecosystem Services. We moeten maatregelen treffen. Tijdperk van pandemieën Pandemieën … Read more
In de biologie woedt op dit moment een stevige discussie over het begrip individu. Daarin staan definities van bekende verschijnselen als symbiose en parasitisme op de helling. De discussie gaat niet meer alleen over planten en micro-organismen; ook zoogdieren en … Read more
Plastic recycling staat in de belangstelling. Het is duidelijk geworden hoe ernstig het probleem van plasticvervuiling is. De industrie, de wereld als geheel, moet de plasticketen sluiten. We weten alleen nog niet hoe. Industrie en beleidsmakers moeten zich hiervoor gezamenlijk … Read more
Ineens verschijnen er overal artikelen over plastic recycling. Aan de éne kant groeit de productie van plastics voortdurend; aan de andere kant wordt het probleem van plasticafval steeds groter. Onderzoekers denken dat er in 2050 meer plastic in de oceanen … Read more
Er heeft een revolutie plaats gevonden in de bouw: de ontwikkeling van industrieel hout. Hiermee kunnen wij innovatief bouwen. Industrieel hout als bouwmateriaal kan nu zelfs beter zijn dan bakstenen, beton en staal in termen van kosten, duurzaamheid en leefbaarheid. … Read more
De wereld herontdekt bouwhout. Dank zij nieuwe technologieën die nieuwe constructiemethoden mogelijk maken; en dank zij meer oog voor duurzaamheid. MaterialDistrict, een Nederlandse stichting, heeft Tomorrow’s Timber uitgebracht, een boek dat alle aspecten van het bouwen met hout onderzoekt, van … Read more
Sinds 2011 kampt het Caraïbische gebied met zeewier. Grote hoeveelheden Sargassum belanden op de stranden. Daar rot het, maakt het kustwater zuurstofloos en stoot zwavelwaterstof en methaan uit. Het maakt het leven onmogelijk voor koraalriffen en vissen. Het is niet … Read more
Biostimulering van planten markeert een nieuwe benadering van de landbouw. Tot nu toe konden de hulpstoffen van de boer netjes worden verdeeld in meststoffen en bestrijdingsmiddelen, elk met een bekende chemische samenstelling. Maar biostimulantia zijn mengsels van stoffen en organismen … Read more
Over de hele wereld groeit de resistentie tegen antibiotica. Overdadige toediening is een belangrijke oorzaak. En ook het natuurlijke verschijnsel dat resistentie toeneemt als hetzelfde medicijn jaar in jaar uit wordt gebruikt. Het probleem is al ernstig bij menselijk gebruik. … Read more
Je kent het wel. Je drinkt iets teveel wijn en de volgende dag word je wakker met hoofdpijn. Niet door de alcohol maar door de sulfiet in de wijn. Sulfiet is een antioxidant, nodig omdat wijn uit zichzelf geleidelijk verandert … Read more
In Europa is de heersende mentaliteit sceptisch, op het cynische af. Veel mensen geloven niet in verbetering. Een idee van mensen met hun hoofd in de wolken. Maar verbetering vindt voortdurend plaats; en het merkwaardige is dat veel verbeteringen snel … Read more
De oplossingen zijn er al! als het gaat over grote wereldproblemen. Oplossingen die al bestaan maar nog niet genoeg worden gebruikt. Of die ten onrechte worden bekritiseerd en dan niet genoeg steun krijgen. Het gaat over: duurzame energie en energieopslag, … Read more
Onderzoekers van Monash Universiteit in Melbourne, Australië, hebben een nieuwe techniek ontwikkeld voor het maken van drinkwater. Ze gebruiken metaalorganische raamwerken (MOF’s) die opgeloste ionen uit brak of zout water verwijderen, zodat zoet water ontstaat. De MOF’s kunnen snel worden … Read more
Dit overzichtswerk geeft precies wat het zou moeten doen: het is dik (365 pag.), grondig, met veel tabellen en honderden referenties. Een compleet boek over een hoogst actueel onderwerp. Biostimulantia: natuurlijke stoffen die plantengroei stimuleren, opname van voedingsstoffen vergemakkelijken en … Read more
De mensheid heeft al ruim zevenduizend jaar geleden leer ontwikkeld. Leer is een duurzaam en veelzijdig product. En biologisch afbreekbaar. Maar het is een bijproduct van de vleesindustrie, gemaakt met een sterk milieuvervuilend proces. Maar hier is goed nieuws voor … Read more
De Nederlandse Waddeneilanden wilden in 2020 zelfvoorziening bereiken op het terrein van energie. Dat doel halen ze niet. Want niet alleen moeten opwekking en verbruik over een heel jaar met elkaar in evenwicht komen; bij pieken en dalen in vraag … Read more
Het European Academies’ Science Advisory Council (EASAC) maant de Europese Commissie om zijn koolstofberekeningen te baseren op de wetenschap, en op de echte klimaateffecten. Momenteel zijn de rekenregels gunstig voor bio-energie. Terwijl het verbranden van biomassa vaak helemaal geen lagere … Read more
Recycling van batterijen is lange tijd verwaarloosd geweest door batterijfabrikanten. Prestaties en kosten waren veel belangrijker. Nu zitten we dus met een snel groeiende stapel afgedankte batterijen terwijl we niet weten wat we ermee moeten doen. Zelfs niet hoe we … Read more
Veel opwinding in de wereld van batterijtechnologie. Opslag in batterijen groeit snel over de hele wereld, belangrijk voor de energietransitie. Batterijen worden steeds beter en goedkoper. De batterij voor een miljoen mijl komt er waarschijnlijk aan. Zodat de batterij langer … Read more