Vijftig jaar geleden werd de Club van Rome opgericht, zoals zij zelf zegt ‘een organisatie van individuen verenigd in zorg over de toekomst van de mensheid, die het verschil proberen te maken…. Onze missie is, de wereldwijde uitdagingen aan de … Read more
Educatie is het krachtigste wapen dat we kunnen gebruiken om de wereld te veranderen (Nelson Mandela). Hans Tramper is emeritus-hoogleraar Bioprocestechnologie Wageningen Universiteit en reflecteert in een aantal essays op de geschiedenis van zijn vakgebied. Zijn stukken werden tot nu … Read more
Wat komt er na gezond oud worden (healthy aging)? De vorderingen van de biotechnologie zijn de laatste tijd zó snel geweest dat sommige onderzoekers denken veroudering te kunnen aanpakken, die ultieme en fatale ziekte van de mens. Met zelfs hier … Read more
Veel universiteiten en innovatieve bedrijven zoeken naar nieuwe manieren om het eiwittekort voor menselijke en dierlijke voeding aan te vullen, en de toekomstige eiwitbehoefte op duurzame wijze te dekken. Het Duitse nova-Instituut stelde een overzicht samen van de laatste ontwikkelingen. … Read more
In februari heeft BP een nieuwe Energy Outlook gepubliceerd. Het belangrijkste verschil met vorige outlooks ligt in de duurzame energie verwachtingen. De vorige waren schandalig laag. Het bedrijf heeft dit bijgesteld, en heeft zelfs toegegeven dat het vroeger ‘een fout’ … Read more
De laatste tijd stroomt mijn inbox over van berichten van geëngageerde onderzoekers die waarschuwen voor de effecten van blijvende economische groei; we zouden hier snel van af moeten stappen om te voorkomen dat het aardse ecologische systeem ineenstort. Maar hoewel … Read more
De wereld zal anders tegen duurzame energie moeten gaan aankijken. Visionair en grootschalig denken is vereist. De tijd is voorbij dat zonne- en windenergie ‘ingepast’ moesten en konden worden in de omgeving. Duurzame energie gaat integendeel vanaf nu de omgeving … Read more
Kunnen voedselvoorziening en toegang tot schoon water zich ontwikkelen tot geopolitieke wapens, zoals jarenlang fossiele energie? Daarvoor zou er een structurele onbalans moeten bestaan tussen voedsel en water aan de ene kant, en de bevolkingsgroei aan de andere kant. Maar … Read more
Duurzame energiebronnen zijn van nature overal ter wereld te oogsten, en daarom zelf niet een bron van internationale conflicten. Maar zij maken gebruik van kritische materialen – materialen waarvan de aanvoer onzeker kan zijn, zeker als duurzame energie sterk zou … Read more
In de geopolitiek is lange tijd de verdeling van fossiele brandstoffen in de aardkorst zeer belangrijk geweest: dit zijn de belangrijkste bezittingen in een wereld gebaseerd op fossiele brandstoffen. Zij zullen nog enkele tientallen jaren in gebruik zijn, maar hun … Read more
Sommige auteurs over energie denken dat systeemveranderingen een ernstig probleem zullen gaan vormen voor duurzame en variabele energie. De kosten zouden uit de hand kunnen lopen door instabiliteit van het elektriciteitsnet en/of de maatregelen om deze te voorkomen. Maar sommige … Read more
In een eerste artikel over de systeemkosten van duurzame energie kwamen we tot de conclusie dat deze kosten misschien huizenhoog gaan worden als het net er zou blijven uitzien als vandaag. Dit zou de toekomst van de duurzame energie kunnen … Read more
Toen duurzame energie nog jong en onbetekenend was, verkondigden de tegenstanders dat duurzame bronnen nooit zouden voldoen. Wij zouden altijd traditionele energievormen (fossiel en/of kernenergie) nodig hebben omdat we ook energie willen gebruiken als de wind niet waait en de … Read more
Zonne-energie (photovoltaics, PV) is niet langer meer die mooie maar weinig relevante manier om energie op te wekken, maar gaat de basis vormen van de energievoorziening. De wereld zal anders tegen PV moeten gaan aankijken: zich aan zonne-energie aanpassen, in … Read more
Twee factoren worden steeds weer onderschat in het energiebeleid: de mogelijkheden van efficiënter energiegebruik (check hier) en die van duurzame energie. In onze eerste column zagen we dat belangrijke voorspellers de groei van de vraag overschatten. Wij voorzien dat de … Read more
Veel maatschappijdeskundigen beroepen zich op fundamentele natuurwetten om hun argumenten kracht bij te zetten. Prima, zolang hun interpretatie ook wetenschappelijk aan de maat is. Daar ontbreekt het helaas nogal eens aan. Economen beschouwen de planeet aarde als een gesloten systeem … Read more
Vanaf het begin hebben we op deze site de vraag behandeld hoe de industrie er in een bio-economie uit zou zien. Hoeveel minder gevaarlijk zou hij kunnen zijn? In grote industriecomplexen of verspreid over het platteland, dicht bij boeren, de … Read more
Fosfor is een essentieel element voor het leven op aarde. Het zit in DNA, in botten en het is onmisbaar bij energieprocessen in levende cellen. Toch werd het na zijn ontdekking in 1669 door Hennig Brand beschouwd als een duivels … Read more
Genetische modificatie dringt met grote snelheid verder door in onze maatschappij – de biobased economy is er grotendeels afhankelijk van. Veel discussie is daar niet over, onkunde en laissez-faire overheersen. En toch is die discussie steeds dringender nodig, zeker nu … Read more
Landbouw en chemie groeien naar elkaar toe. Als zij één geheel gaan vormen, zal dit de innovatiegolf van de 21e eeuw op gang brengen, zei Daan Dijk van de Rabobank op de World Bio Markets conferentie. Samen zullen zij een … Read more
Synthetische biologie biedt vele mogelijkheden om natuurlijke materialen op een andere manier te maken, zelfs ons voedsel. Ja, dat zou synthetisch voedsel betekenen. Veel mensen zouden dit idee direct verwerpen, maar het zou toch de moeite waard kunnen zijn, de … Read more
Een van de belangrijkste bronnen van zorg over de wereldvoedselvoorziening is de productie van eiwitten. In een nieuw rapport suggereert Lux Research dat ‘vlees en vis in de komende tientallen jaren steeds minder de markt zullen gaan beheersen,’ en dat … Read more
Energiebesparing is onze goedkoopste energiebron, met een zeer groot potentieel. Dit is al veertig jaar het geval, en het zal waarschijnlijk nog enkele tientallen jaren het geval zijn. En toch gaat 99% van energiebeleid en energiediscussie over energielevering. Door ‘grote … Read more
De verleiding is groot om ze naast elkaar te leggen: Naomi Klein’s nieuwste boek No Time over hoe de oude wereld dreigt ten onder te gaan, en ons eigen nieuwe boek Groene Groei, waarin we aangeven hoe de wereld nieuwe … Read more
Hoe gaat Nederland zijn geld verdienen over vijfentwintig jaar, en dat ook nog op een duurzame manier? Hoe bereidt ons land zich voor op de wereld van 2040? Door groene groei, op basis van de ontwikkeling van duurzame producten en … Read more
Wij weten allemaal dat er veel weerstand kan bestaan tegen vernieuwingen. Een probleem voor vele onderzoekers en ondernemers, bijvoorbeeld op het terrein van de biobased economy. De wetenschap van systeeminnovatie behandelt de vraag hoe wij zulke weerstanden kunnen overwinnen. De … Read more
Op de conferentie waar het rapport ‘Opportunities for the fermentation-based chemical industry’ werd gepresenteerd, spraken wij ook met Marcel Wubbolts, CTO van DSM en voorzitter van BIC (het Biobased Industry Consortium). Hoe snel denkt hij dat de groene transitie kan … Read more
Claude Roy is een man van grootse vergezichten, en hij weet ze met onuitputtelijke energie over te dragen. Als voorzitter van de Franse Club des Bio-économistes verkondigt hij al jaren: om de grote problemen van de wereld aan te pakken … Read more
In het steeds meer eurosceptische Nederland krijgen intellectuelen juist meer belangstelling voor Europa. Het ronduit pro-Europese essay ‘Der Europäische Landbote’ van de Oostenrijkse romancier en essayist Robert Menasse is vertaald in het Nederlands. En het dikke boek van de Belgische … Read more
Wij staan op een keerpunt in de energietransitie, zeker wat betreft het aandeel zonne-energie, zegt Wim Sinke. Het breekijzer voor de markt was tot nu toe het beleid, maar het is nu de prijs geworden. Zonnepanelen zijn voor grote groepen … Read more
Wie spreekt over een duurzame toekomst voor Europa, denkt bijna altijd aan de energievoorziening. Dat is eenzijdig. Aan de ene kant verhevigt de strijd om energie zich nog steeds, want de gevestigde belangen worden nu pas bedreigd, veertig jaar na … Read more
Wij zitten midden in de meest diepgaande transitie die de industriële samenleving kan doormaken: die van een centralistische maatschappij, gevoed met fossiele brandstoffen, naar een decentrale samenleving vooral op basis van lokale grondstoffen. Al naar gelang de invalshoek gaat het … Read more
Sorry, wij publiceren dit artikel alleen in het Engels.
Groene grondstoffen en biochemische processen zullen het aanzien van de chemische industrie veranderen. In schaal en vestigingsplaats kunnen grote wijzigingen plaats vinden. De tendens zal zijn naar een kleinere schaal. Kunde, de skill van de procesoperators, zou wel eens een … Read more
Het net verschenen rapport ‘Strategie voor een groene samenleving’ van de Wetenschappelijke en Technologische Commissie voor de biobased economy (WTC) legt de focus op biomaterialen. Biomaterialen vormen, zoals de ondertitel zegt, de drijfveer voor de biobased economy. ‘De ontwikkeling van … Read more
Na enkele decennia onderzoek en ontwikkeling is een tussenbalans zinvol en, op hoofdlijnen, ook goed uitvoerbaar. Wind en biomassa laten om verschillende redenen hun grenzen zien. Zonne-energie heeft nog heel veel potentie. Andere duurzame bronnen, zoals getijdenstromen, geothermische energie of … Read more
Ook al zijn er grote culturele verschillen tussen landen, je ziet overal dat boeren die natte gewassen telen, coöperaties vormen. In de biobased economy zal dat niet anders zijn. Sterker nog: zulke coöperaties, goed geworteld in hun regionale gemeenschap, worden … Read more
Op 18 augustus jl. startten wij een discussie over schaalverkleining in de biobased economy. Deze zetten wij voort in een LinkedIn groep verbonden met www.biobasedeconomy.nl. Wat waren de resultaten van deze discussie? De redenen waarom, volgens ons, de biobased economy … Read more
Bedrijfsstrategieën zijn een wankele basis om de samenleving op een duurzaam spoor te zetten. Ze kunnen veranderen, als andere strategieën meer winst opleveren. De groene CEO kan worden vervangen door een meer traditionele. Het bedrijf kan worden overgenomen door een … Read more
Overal kun je horen dat de biobased economy kleinschaliger zal zijn dan nu. Ook op deze website hebben wij die mening verkondigd. Chemische fabrieken zouden minder groot worden en dichter bij hun grondstofleverancier (de landbouw) worden gevestigd. De energievoorziening zou … Read more
Fosfor is een essentieel element bij de opbouw van plantaardige en dierlijke biomassa. Maar waar levende organismen stikstof en zuurstof uit de lucht kunnen halen voor hun processen, komt fosfor slechts voor als delfstof, in de vorm van fosfaat. De … Read more
Piëzo-elektriciteit is in opkomst. Piëzo-elektrische cellen wekken elektriciteit op uit trillingen, of omgekeerd trillingen uit elektriciteit. Het eerste is van belang voor het oogsten van energie, want onze wereld heeft steeds meer behoefte aan de kleine vermogens die piëzo-elektrische cellen … Read more
De afgelopen weken heeft de publieke discussie over schaliegas een nieuwe piek bereikt. Waterbedrijven en bierbrouwers pleiten publiekelijk voor een moratorium in verband met drinkwaterrisico’s en de VNCI vraagt compensatie omdat onze concurrentiekracht onder druk staat. In sessies over schaliegas … Read more
Duurzaamheid – blijvend belangrijk, of de waan van de dag? Wij denken het eerste. Des te belangrijker om zeer kritisch te zijn over duurzaamheid en de inhoud die belanghebbenden eraan geven. Weet u nog hoe enthousiast men was, tien jaar … Read more
Besluitvorming in de samenleving wordt steeds meer gecentraliseerd. Ministeries winnen aan macht ten opzichte van gemeenten en provincies; Europa wil steeds meer nationale besluitvorming ‘harmoniseren’. Daarmee krijgen lokale democratische organen steeds minder te zeggen. Een tendens die in de circulaire … Read more
De kwetsbaarheid van onze hoogtechnologische samenleving is geen politiek of maatschappelijk thema. Maar kwetsbaar zijn we. Denk aan de millenniumbug. We zijn volledig afhankelijk van infrastructuren op regionale, nationale of zelfs wereldwijde schaal. Al onze maatschappelijke verworvenheden hangen bijvoorbeeld af … Read more
Vijf jaar na het failliet van Lehman Brothers is nog geen begin gemaakt met de maatregelen die iedereen destijds noodzakelijk vond, en die grotendeels neerkomen op herstel van de beveiliging van financiële markten, ingesteld na de grote krach van 1929. … Read more
Boeren gaan heel anders met hun kennis om dan grote bedrijven. Gelukkig maar. Stel dat Shell de wereldvoedselvoorziening voor zijn rekening zou moeten nemen. Het zou op een grote mislukking uitlopen. Want de marges in de landbouw zijn veel te … Read more
Voor moleculair denkende wetenschappers zoals chemici en biotechnologen is het gebruik van biomassa voor energieproductie eigenlijk bijna een doodzonde. Het staat gelijk aan het simpel afbranden van een top meesterwerk. De leek heeft een soortgelijke emotie, maar een slag anders. … Read more
Eigenlijk gaat er heel weinig energie om in de biosfeer. De omzetting van licht naar biomassa is relatief inefficiënt ook voor hout uit Rusland of zeewier uit de Sargasso zee. Er komt op aarde een vermogen aan zonne-energie binnen ter … Read more